20 October 2020

Story: Ο Μεγάλος Περίπατος της Επιτροπής Τσιόδρα

 



Με την από 09/10/2020 υπ’ αρ. Α1992/2020 απόφαση του Δ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, ακυρώθηκε η Δ1α/ΓΠ.οικ.31688/21.5.2020  ΦΕΚ Β 1970/2020 απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας, Εσωτερικών και Υποδομών και Μεταφορών καθώς και η 179/21.8.2020 ΦΕΚ Β 3481/2020  απόφαση του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Αμφότερες οι Υπουργικές Αποφάσεις αφορούν στον Μεγάλο Περίπατο του Κώστα Μπακογιάννη.

Για να δούμε όμως όλο το ιστορικό και την σχέση της Επιτροπής Τσιόδρα με τις εν λόγω Υπουργικές Αποφάσεις.

Η ΠΝΠ της 25/02/2020
Με το άρθρο πρώτο περίπτωση η’ της ΠΝΠ της 25/02/2020 ΦΕΚ Α 42/2020, έγινε πρόβλεψη για την επιβολή του μέτρου της προσωρινής επιβολή μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας μέσων μεταφοράς εντός της επικράτειας.

Η ΠΝΠ της 20/03/2020
Με το άρθρο 68 παρ. 3  της ΠΝΠ της 20/03/2020 ΦΕΚ Α 68/2020, έγινε πρόβλεψη για την επιβολή του μέτρου της απαγόρευσης κυκλοφορίας για επιτακτικούς λόγους αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας που συνίστανται στη μείωση του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19“.

Ειδικότερα, προβλέπει η παρ. 3 του άρθρου 68:

Για επιτακτικούς λόγους αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας που συνίστανται στη μείωση του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, είναι δυνατόν να επιβάλλονται ως μέτρα πρόληψης και για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα, περιορισμοί ή απαγόρευση της κυκλοφορίας των πολιτών εν όλω ή εν μέρει στην Επικράτεια. Από τα μέτρα του προηγούμενου εδαφίου εξαιρούνται μετακινήσεις των πολιτών για την εξυπηρέτηση ζωτικών, προσωπικών ή επαγγελματικών, αναγκών τους που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν με άλλον τρόπο. Τα μέτρα του πρώτου εδαφίου της παρούσας επιβάλλονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών μετά από γνώμη της Εθνικής Επιτροπής προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού COVID-19. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται οι εξαιρέσεις του δευτέρου εδαφίου, κα-θώς και κάθε άλλη αναγκαία ρύθμιση για την εφαρμογή της παρούσας. Παράβαση της παρούσας επισύρει τις κυρώσεις της παρ. 2 του εξηκοστού ένατου άρθρου.

Για την επιβολή, λοιπόν, του μέτρου της απαγόρευσης κυκλοφορίας, απαιτούνταν Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών αλλά και γνώμη της Εθνικής Επιτροπής προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού COVID-19.

Συνεπώς, με τις ΠΝΠ της 25/02/2020 και ΠΝΠ της 20/03/2020, η πολιτεία είχε θεσπίσει τα απαραίτητα νομοθετικά εργαλεία για τον περιορισμό της κυκλοφορίας πολιτών και οχημάτων.

21/05/2020: Η 1η Κοινή Υπουργική Απόφαση
Η πρώτη ΚΥΑ για τον μεγάλο περίπατο δημοσιεύτηκε την 21 Μαίου 2020. Ειδικότερα, η Δ1α/ΓΠ.οικ.31688/21.5.2020  ΦΕΚ Β 1970/2020 απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας, Εσωτερικών και Υποδομών και Μεταφορών προέβλεπε ότι Για επιτακτικούς λόγους αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας που συνίστανται στη μείωση του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, επιβάλλεται ως μέτρο πρόληψης και για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα, ο προσωρινός περιορισμός της κυκλοφορίας οχημάτων στην περιοχή του Κέντρου της Αθήνας. Ο περιορισμός του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται στην Πλάκα, στην περιοχή που οριοθετείται από τις οδούς, Μητροπόλεως – Ερμού – Αθηνάς – Σταδίου – Μητροπόλεως και στο τμήμα της οδού Ερμού από την οδό Αθηνάς ως την οδό Αγ. Ασωμάτων. Η οδός Σταδίου παραμένει σε κυκλοφορία στο σύνολό της. [..] Για επιτακτικούς λόγους αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας που συνίσταται στη μείωση του  κινδύνου  διασποράς  του  κορωνοϊού  COVID-19, επιβάλλονται ως μέτρα πρόληψης και για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα, προσωρινά κυκλοφοριακά μέτρα και ρυθμίσεις αύξησης του χώρου για την εξυπηρέτηση των πεζών και των μετακινούμενων με ήπιες μορφές  μετακίνησης,  στην  περιοχή  του  Κέντρου  της  Αθήνας και ειδικότερα επί των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου (Πανεπιστημίου), Φιλελλήνων, Βασιλίσσης Όλγας, Ηρώδου Αττικού και Σταδίου (από την οδό Καραγιώργη Σερβίας έως την οδό Μητροπόλεως).

Σύμφωνα με την παρ. 7 της ΚΥΑ: 7. Οι προβλέψεις της παρούσας ισχύουν για χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών από τη δημοσίευσή της.  Δίδεται η δυνατότητα παράτασης για άλλους τρεις (3) μήνες, κατόπιν εισήγησης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών.

Συνεπώς, αφενός ορίστηκε ότι η ισχύς της ΚΥΑ θα ήταν για 3 μήνες και αφετέρου ότι η παράτασή της μπορούσε να γίνει με απλή Υπουργική Απόφαση του Υπουργού Μεταφορών, όπως και έγινε.

Και ήταν βολικό να γίνει η παράταση με μόνη την απόφαση του Υπουργού Μεταφορών διότι με τον τρόπο αυτό παρακάμφθηκε και η προηγούμενη γνώμη της Επιτροπής Τσιόδρα.

21/08/2020: Η 2η Υπουργική Απόφαση
Με την  179/21.8.2020 ΦΕΚ Β 3481/2020  απόφαση του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών παρατάθηκε για 3 επιπλέον μήνες η ισχύς της 1ης ΚΥΑ ήτοι έως 21/11/2020. Η Απόφαση αυτή εκδόθηκε σύμφωνα με την παρ. 7 της ΚΥΑ Δ1α/ΓΠ.οικ.31688/21.5.2020  ΦΕΚ Β 1970/2020 δηλαδή χωρίς την γνώμη της Επιτροπής Τσιόδρα.

Η Επιτροπή Τσιόδρα
Είναι φανερό πως η Επιτροπή Τσιόδρα, η επιτροπή που έχουμε για να προστατεύει τη δημόσια υγεία από τον κορωνοϊό, έδωσε απλώς μια επιστημονικοφάνεια στην συγκεκριμένη ΚΥΑ. Η Επιτροπή Τσιόδρα χρησιμοποιήθηκε από την Πολιτεία για την επίτευξη άλλων σκοπών κι όχι του σκοπού της προστασίας της δημόσιας υγείας. Η ΚΥΑ εξυπηρέτησε τον σκοπό του Μεγάλου Περιπάτου κι όχι τον σκοπό της προστασίας της δημόσιας υγείας. Και είναι βέβαιο πως η Κυβέρνηση θα έφερε σε δύσκολη θέση την Επιτροπή Τσιόδρα με την απόφαση την οποία της πήγε για να γνωμοδοτήσει.

Όπως αναφέρει η απόφαση του ΣτΕ
Εξ άλλου, το γεγονός ότι η εγκριθείσα με την ανωτέρω 250/11.5.2020 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων πρόταση για την υλοποίηση του σχεδίου κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και μέτρων στο Κέντρο της Αθήνας παρουσιάσθηκε από τον Δήμαρχο Αθηναίων στην Εθνική Επιτροπή Προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού COVID-19 και εγκρίθηκε από αυτήν (βλ. το μνημονευόμενο στο προοίμιο της προσβαλλόμενης κοινής υπουργικής απόφασης απόσπασμα πρακτικού της Επιτροπής της 60ής συνεδρίασης της 21.5.2020), δεν αίρει τον χαρακτήρα των προσβαλλόμενων ρυθμίσεων ως αμιγώς κυκλοφοριακών, κατά τα προεκτεθέντα, ούτε τις καθιστά μέτρα επιβαλλόμενα λόγω επείγουσας ανάγκης για την αντιμετώπιση του COVID-19, δυνάμενα να εύρουν έρεισμα στις προαναφερθείσες εξουσιοδοτικές διατάξεις. Και τούτο διότι, όπως προελέχθη, με τις διατάξεις αυτές παρασχέθηκε στους οικείους Υπουργούς η εξαιρετική αρμοδιότητα να λαμβάνουν τα απολύτως αναγκαία και επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, κατόπιν λήψεως υπ’ όψιν της γνώμης της αρμόδιας προς τούτο Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι του κορωνοϊού COVID-19, εκφερομένης επί τη βάσει των επιστημονικών δεδομένων της ιατρικής επιστήμης για την αναγκαιότητα της λήψεως συγκεκριμένων μέτρων προς αντιμετώπιση της πανδημίας, όχι όμως και να προβαίνουν, επ’ ευκαιρία αυτής, σε ρυθμίσεις οι οποίες, και αν ήθελε ακόμα θεωρηθεί ότι θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση του συγχρωτισμού και την τήρηση των αποστάσεων (όπως αναφέρεται στο ανωτέρω πρακτικό της Επιτροπής), δεν υπαγορεύθηκαν, πάντως, από τους ανωτέρω λόγους εξαιρετικά επείγουσας ανάγκης και, κατά συνέπεια, δύνανται να θεσπισθούν με τήρηση των πάγιων νομοθετικών διατάξεων (βλ, λ.χ. το προπαρατεθέν άρθρο 52 του Κ.Ο.Κ.) και των εκεί προβλεπόμενων διαδικασιών.”

Η απόφαση αυτή του ΣτΕ έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι οι γνωμοδοτήσεις και οι εισηγήσεις της Επιτροπής τσιόδρα παραμένουν κρυφές από τυς πολίτες. Είναι απορίας άξιο γιατί συμβαίνει αυτό. Εφόοσον πρόκειται για επιστημονικές εισηγήσεις, δεν μπορεί να εξηγηθεί εύκολα το γιατί δεν δίνονται στη δημοσιότητα.

Και τί έκανε η Κυβέρνηση για την απόφαση του ΣτΕ?
Η Κυβέρνηση έδειξε ότι διαθέτει το θράσος για να γράψει στα παλιά της τα παπούτσια την νομιμότητα. Έδειξε ότι δεν καταλαβαίνει από αποφάσεις δικαστηρίων.

Σύμφνα με το ρεπορτάζ του capital.gr Αμυράς: Τροπολογία για παράταση ”μεγάλου περιπάτου” έως τέλος Φλεβάρη ’21, ο Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Αμυράς, έφερε τροπολογία στο σχέδιο νόμου Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον με την οποία κάνει κάτι ακόμα καλύτερο από τις επίμαχες αποφάσεις που ακύρωσε το ΣτΕ.

Με την τροπολογία Αμυρά, τα μέτρα της απαγόρευσης κυκλοφορίας ή “προσωρινά κυκλοφοριακά μέτρα” όπως τα αποκαλεί, δεν θα επιβάλονται με Υπουργική Απόφαση αλλά με Απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής κάθε δήμου.

Επιπλέον, με την τροπολογία Αμυρά, επαναλαμβάνεται ο σκοπός των εν λόγω μέτρων ως σκοπός μείωσης κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού. Δηλαδή, τα μέτρα αυτά, αν και αμιγώς κυκλοφοριακά όπως έκρινε το ΣτΕ, θα επιβληθούν με το πρόσχημα της αποφυγής διάδοσης του κορωνοϊου.

Το κορυφαίο όλων στην τροπολογία αμυρά είναι ότι εκτοπίζει την Επιτροπή Τσιόδρα. Για την επιβολή των μέτρων δεν θα απαιτείται πλέον η γνώμη της επιτροπής. Φαντάζει βέβαια οξύμωρο να λαμβάνονται μέτρα αποφυγής διάδοσης του κορωνοϊού χωρίς να τα εισηγείται η επιστημονική επιτροπή η οποία έχει συσταθεί ακριβώς για τον σκοπό αυτό, δηλαδή, για την εισήγηση μέτρων αποφυγής διασποράς του κορωνοϊού. Ίσως όμως να γίνεται για να προστατεύσουν την επιτροπή Τσιόδρα και να μην χρειαστεί να την ξαναφέρουν στη δύσκολη θέση να γνωμοδοτήσει σε μια προσχηματική Υπουργική Απόφαση.

UPDATE: Η τροπολογία Αμυρά είναι πλέον το άρθρο 26 του Ν 4736/2020 ΦΕΚ A 200/20.10.2020

Έπεσε κανείς από τα σύννεφα? Μήπως δεν το περιμέναμε πως η Κυβέρνηση Μητσοτάκη θα χρησιμοποιούσε την Επιτροπή Τσιόδρα και για την εξυπηρέτηση άλλων σκοπών πλην της προστασίας της δημόσιας υγείας? Κάνει εντύπωση σε κάποιον ότι, παρά την απόφαση του ΣτΕ, ο βουλευτής της ΝΔ Αμυράς έφερε τροπολογία που είναι το ίδιο προσηματική με τις αποφάσεις που ακύρωσε το ΣτΕ? Αυτή είναι η νέα κανονικότητα του Μητσοτάκη.



Photo by Glen Carrie on Unsplash