08 October 2020

ΠΟΙΝΙΚΟΜΑΧΟΙ: Το ιστορικό του Νέου Ποινικού Κώδικα - Τί ισχύει με την Στέρηση Πολιτικών Δικαιωμάτων

Οι πρώτες ενέργειες για τον Νέο Ποινικό Κώδικα ξεκίνησαν το 2005 επί Κυβερνήσεως Καραμανλή και ολοκληρώθηκαν 14 χρόνια μετά, το 2019, επί Κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ. Όπως θα διαπιστώσετε, μέσα σε αυτά τα 14 χρόνια παρουσιάστηκαν κάποια προσχέδια ποινικού κώδικα στα οποία κοινός τόπος ήταν η κατάργηση της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων και η μείωση των ποινών. Μάλιστα, από τα 14 χρόνια που ήταν σε εξέλιξη αυτή η διεργασία, σε μόλις 5 από αυτά ήταν Κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ. Τα υπόλοιπα 9 χρόνια ήταν κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, & ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Είναι λοιπόν απύθμενη η υποκρισία τους να κάνουν ότι δεν ήξεραν για τα πολιτικά δικαιώματα και την μείωση των ποινών όταν τα σχέδια που παρουσίασαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ περιείχαν ακριβώς τις ίδιες ρυθμίσεις. Στο τέλος του κειμένου θα βρείτε ενσωματωμένα τα κείμενα. 

* To άρθρο μας αυτό δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2020 στο realpolitik.gr και αναδημοσιεύτηκε και στο militaire.gr

Ποια είναι η στάση και η αντίληψή σας για το Ποινικό Δίκαιο στην Ελλάδα? Αφιερώστε 5 λεπτά από τον χρόνο σας για να απαντήσετε στο ερωτηματολόγιό μας εδώ.

Ο νέος Ποινικός Κώδικας τέθηκε τον Ιούνιο του 2019 με τον Νόμο 4619/2019 ΦΕΚ Α 95/11.06.2019.

Εδώ μπορείτε να βρείτε όλο το υλικό που κατατέθηκε στη Βουλή (νομοσχέδιο, αιτιολογική έκθεση κλπ) και εδώ μπορείτε να βρείτε τα πρακτικά της συζήτησης (και εδώστη Βουλή και να αντρέξετε στο ποιός είπε τί.

Στη συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, η οποία έγινε την Πέμπτη 6 Ιουνίου 2019, συμμετείχαν ΣΥΡΙΖΑ & ΠΟΤΑΜΙ ενώ απείχαν ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ και ΚΚΕ.

Υπέρ του Νέου Ποινικού Κώδικα ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και ΠΟΤΑΜΙ.

Ο νέος Ποινικός Κώδικας αποκλήθηκε και “Ποινικός Κώδικας του ΣΥΡΙΖΑ” από τους ψεκασμένους ποινικομάχους. Είναι όμως έτσι? Ή μήπως είναι προϊόν μακρόχρονης επεξεργασίας επιφανών νομικών?

1. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Πίσω στο 2005 - ΝΔ - Επιτροπή Ανδρουλάκη

Στις 30 Νοεμβρίου 2005, με Υπουργική Απόφαση  (113856/ΦΕΚ Β 1663/29.11.2005του Αναστάση Παπαληγούρα, Υπ. Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Κων. Καραμανλή, συστήθηκε νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τον Ποινικό Κώδικα. Η επιτροπή αποτελούνταν από τους:

1. Ανδρουλάκη Νικόλαο, Ομότιμο Καθηγητή Παν. Αθηνών ως Πρόεδρο. 
2. Παπανικολάου Ιωάννη, Αρεοπαγίτη
3. Ζύγουρα Ανδρέα, Αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου. 
4. Πετρόπουλο Παναγιώτη, Εφέτη
5. Μυλωνόπουλο Χρήστο, Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών. 
6. Κουράκη Νέστορα Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών. 
7. Μπιτζιλέκη Νικόλαο, Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης. 
8. Τζανετάκη Τόνια, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών.
9. Κιούπη Δημήτριο, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών 
10. Λίβο Νικόλαο, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών. 
11. Δημάκη Αλέξανδρο, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών.
12. Βασιλακόπουλο Παναγιώτη, Δικηγόρο. 
13. Τσιρίδη Πολύχρονη, Δικηγόρο

Την 9η Φεβρουαρίου 2007, με απόφαση του Υπ. Δικαιοσύνης Αναστάση Παπαληγούρα, υπ' αρ. 10261 (ΦΕΚ Β ΥΟΔΔ 73/23.02.2007), προστέθηκε ως μέλος της επιτροπής ο: 

14. Δημήτριος Γαρούφας, Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, με αναπληρωτή τον Ιωάννη Κοτζαμανίδη, δικηγόρο, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.

Με την ίδια απόφαση, αποφασίστηκε καταβολή τμηματικής μηνιαίας αποζημίωσης στον Πρόεδρο,τα μέλη και τη γραμματέα από την έναρξη των εργασιών της επιτροπής μέχρι 31.12.2006 και από 1.1.2007 μέχρι πέρατος των εργασιών της. Με την από 16.08.2007 ΚΥΑ υπ' αρ. 2/51549/0022 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 367/21.08.2007) ως μηνιαία αποζημίωση της ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής ορίστηκε:
  • Πρόεδρος 400 ευρώ / μήνα
  • Για κάθε ένα από τα μέλη  350 ευρώ / μήνα έκαστο
  • Γραμματέας 300 ευρώ / μήνα
με την προϋπόθεση συμμετοχής σε τέσσερις συνεδριάσεις το μήνα. Σε περίπτωση συμμετοχής σε λιγότερες συνεδριάσεις η αποζημίωση περικόπτεται ανάλογα.

Στην Επιτροπή Ανδρουλάκη δεν τάχθηκε συγκεκριμένη προθεσμία για να ολοκληρώσει τις εργασίες της. "Εντός ευλόγου χρόνου" προέβλεπε η Υπ. Απόφαση. Φυσικά, δεν δημοσιεύτηκε και δεν ψηφίστηκε Νέος Ποινικός Κώδικας μεταξύ 2005 και 2008. Δεν δημοσιεύτηκε κάποιο προσχέδιο ή σχέδιο του κώδικα.

Όπως μπορείτε να προσέξετε, 3 από τα 13 μέλη της Επιτροπής είναι δικαστικοί λειτουργοί ενώ 8 μέλη προέρχονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Κρατήστε το αυτό διότι θα δείτε ότι παίζει ρόλο. Οι επιτροπές της Κυβέρνησης Μητσοτάκη αποτελούνται στην πλειοψηφία τους από δικαστικούς λειτουργούς ενώ η ακαδημαϊκή κοινότητα υποεκπροσωπείται. Θα έλεγε κανείς ότι η υπερεκπροσώπηση των δικαστικών λειτουργών στις επιτροπές της Κυβέρνησης Μητσοτάκη έγινε εκ του πονηρού διότι έχουν την φήμη ότι είναι συνητηριτκοί και θα μπορούσαν να υποστηρίξουν οπισθοδρομικές μεταβολές στους κώδικες. Όπως και έγινε.

2008 - ΝΔ - Επιτροπή Μυλωνόπουλου

Τρία περίπου χρόνια και τέσσερις Υπ. Αποφάσεις αργότερα, στις 2 Ιουλίου 2008, αφού είχαν μεσολαβήσει οι εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007 στις οποίες είχε νικήσει η ΝΔ του Κων. Καραμανλή, με Απόφασή του (66503 ΦΕΚ ΥΟΔΔ 293/08.07.2008ο νέος Υπ. Δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης "ανασυνέστησε" την επιτροπή ως "Επιτροπή Μυλωνόπουλου" πλέον. 

Τα 11 από τα 15 μέλη της επιτροπής Μυλωνόπουλου ήταν και στην Ειτροπή Ανδρουλάκη. Η επιτροπή αποτελούνταν από τους (με μπλε χρώμμα τα μέλη που ήταν και στην επιτροπή Ανδρουλάκη)
1. Χρήστο  Μυλωνόπουλο  Καθηγητή  Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών, ως Πρόεδρο
2. Ανδρέα Ζύγουρα του Ιωάννη, Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου
3. Πάνο  Πετρόπουλο  του  Ιωάννη,  Εφέτη
4. Νικόλαο Ανδρουλάκη του Κωνσταντίνου, Ομ. Καθηγητή Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών
5. Νέστωρα − Κωνσταντίνο Κουράκη του Ευαγγέλου, Καθηγητή Παν. Αθηνών
6. Νικόλαο Μπιτζιλέκη του Ελευθερίου, Καθηγητή Παν. Θεσσαλονίκης
7. Ιωάννη Γιαννίδη του Κωνσταντίνου, Αναπληρωτή Καθηγητή Παν. Αθηνών
8. Νικόλαο Λίβο του Δημητρίου,Επίκουρο Καθηγητή Παν. Αθηνών
9. Αντωνία−Ιόλη Τζανετάκη του Τζανήμπεη, Επίκουρη Καθηγήτρια Παν. Αθηνών 
10. Αλέξανδρο Δημάκη του Ηλία−Χαρίλαου, Λέκτορα Παν. Αθηνών
11. Δημήτριο Κιούπη του Θωμά, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών
12. Αριστομένη Τζαννετή του Βασιλείου, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών
13. Νικόλαο Δημητράτο του Γεωργίου, Λέκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών
14. Παναγιώτη Βασιλακόπουλο του Μιχαήλ, δικηγόρο
15.  Πολυχρόνη  Τσιρίδη  του  Παναγιώτη,  δικηγόρο

Στην επιτροπή αυτή, 2 μέλη είναι δικαστικοί λειτουργοί, 2 είναι δικηγόροι ενώ 11 προέρχονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ούτε στην Επιτροπή Μυλωνόπουλου τάχθηκε συγκεκριμένη προθεσμία για να ολοκληρώσει τις εργασίες της. "Εντός ευλόγου χρόνου" προέβλεπε και αυτή η Υπ. Απόφαση. 

Από την Επιτροπή Μυλωνόπουλου δεν προέκυψε Νέος Ποινικός Κώδικας ούτε δημοσιεύτηκε κάποιο προσχέδιο ή σχέδιο του κώδικα.

Στις 16 Μαρτίου 2009, με την Απόφαση του Υπ. Δικαιοσύνης Νικ. Δένδια υπ' αρ. 31951 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 123/23.03.2009) το μέλος της επιτροπής Αριστομένης Τζαννετής, αντικαταστάθηκε από τον πανεπιστημιακό Κωνσταντίνο Βαθιώτη.

2009 - ΝΔ - Επιτροπή Μυλωνόπουλου 2

Στις 27 Μαΐου 2009, με την απόφαση του Υπ. Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Καραμανλή, Νικ. Δένδια, υπ' αρ. 80517 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 229/29.05.2009) "ανασυστάθηκεειδικής νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την τελική διαμόρφωση του κειμένου του νέου Ποινικού Κώδικα, αποτελούμενη από τους:

1. Χρήστο Μυλωνόπουλο, Καθηγητή Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών, ως Πρόεδρο,
2. Ανδρέα Ζύγουρα, Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου
3. Κυριάκο Οικονόμου, Εφέτη
4. Νικόλαο Ανδρουλάκη, Ομότιμο Καθηγητή Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών
5. Νέστωρα−Κωνσταντίνο Κουράκη, Καθηγητή Παν. Αθηνών, 
6. Νικόλαο Λίβο του Δημητρίου, Επίκουρο Καθηγητή Παν. Αθηνών, 
7. Πολυχρόνη Τσιρίδη, δικηγόρο.

Μεσολάβησαν οι εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2019, η Κυβέρνηση Καραμανλή παραχώρησε την θέση της στην Κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου και η Επιτροπή Μυλώνόπουλου 2 καταργήθηκε στις 17 Μαρτίου 2010.

2010 - ΠΑΣΟΚ - Καστανίδης - Επιτροπή Μανωλεδάκη

Η περιπέτεια του Νέου Ποινικού Κώδικα συνεχίστηκε. Πέντε (5) χρόνια μετά την σύσταση της Επιτροπής Ανδρουλάκη, στις 17 Μαρτίου 2010 με απόφαση (27789 ΦΕΚ ΥΟΔΔ 96/17.03.2010του τότε υπουργού Δικαιοσύνης, Χάρη Καστανίδη, συγκροτήθηκε νέα νομοπαρασκευαστική επιτροπή (Επιτροπή Μανωλεδάκη) "για την αναμόρφωση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, τη σύνταξη της σχετικής Αιτιολογικής Έκθεσης, καθώς και της Έκθεσης Αξιολόγησης Συνεπειών Ρυθμίσεων"

Η επιτροπή αποτελούνταν από τους (με μπλε χρώμα τα μέλη που ήταν και στην Επιτροπή Μυλωνόπουλου):

1. Ιωάννη Μανωλεδάκη, Ομ. Καθηγητή Αριστοτελείου Παν. Θεσ., ως Πρόεδρο
2. Δημήτριο Παπαγεωργίου, Αντεισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης
3. Μαρία Καϊάφα−Γκμπάντι, Καθηγήτρια Αριστοτέλειου Παν. Θεσ.,
4. Νικόλαο Μπιτζιλέκη, Καθηγητή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,
5. Ελισάβετ Συμεωνίδου−Καστανίδου, Καθηγήτρια Αριστοτελείου Παν. Θεσ.,
6. Χρήστο Μυλωνόπουλο, Καθηγητή Καποδιστριακού Παν. Αθηνών
7. Στέφανο Παύλου, Καθηγητή Δημοκρίτειου Παν. Θράκης,
8. Αριστοτέλη Χαραλαμπάκη, Καθηγητή Δημοκρίτειου Παν. Θράκης,
9. Ηλία Αναγνωστόπουλο, Αναπληρωτή Καθηγητή Παν. Αθηνών
10. Νικόλαο Λίβο, Επίκουρο Καθηγητή Καποδιστριακού Παν. Αθηνών
11. Βασίλειο Χειρδάρη,  Δικηγόρο Αθηνών

Στην Επιτροπή Μανωλεδάκη, 1 μέλος είναι δικαστικός λειτουργός, 1 είναι δικηγόρος και 9 μέλη προέρχονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα

Με την απόφαση αυτή τέθηκε προθεσμία μέχρι τις 31.12.2010 να περατώσει το έργο της και καθορίστηκε ότι στον Πρόεδρο, τα μέλη και τον εκτελούντα χρέη γραμματέα δεν καταβάλλεται αποζημίωση για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις παρά μόνο οδοιπορικά στον Πρόεδρο και σε όσα μέλη της Επιτροπής χρειασθεί να μετακινηθούν από την έδρα τους προς τον τόπο συνεδριάσεων. Η προθεσμία αυτή παρατάθηκε έως τις 30.06.2011 με την από 22.12.2010 απόφαση του Υπ. Δικαιοσύνης Χάρη Καστανίδη υπ' αρ. 123825 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 424/31.12.2010).

Στις 15 Φεβρουαρίου 2011, με την απόφαση του Υπ. Δικαιοσύνης, επί κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου, Χάρη Καστανίδη υπ' αρ. 7954 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 33/16.02.2011ο Γεώργιος Δημήτραινας, Πανεπιστημιακός, αντικατέστητε το μέλος της επιτροπής Ηλία Αναγνωστόπουλο. 

Στις 29 Ιουλίου 2011
επειδή πέθανε ο πρόεδρος της επιτροπής, Ιωάννης Μανωλεδάκης, με την απόφαση 
66403 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 264/12.08.2011του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης Μιλτιάδη Παπαϊωάνου ορίστηκε η Ελισάβετ Συμεωνίδου − Καστανίδου, Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ως Πρόεδρος της ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής και δόθηκε παράταση στις εργασίες της επιτροπής έως και 31.12.2011.

Σύμφωνα με τον επίτιμο αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασίλειο Μαρκή (Εφημερίδα των Συντακτών 21.01.2015) "Η επιτροπή αυτή ολοκλήρωσε το έργο της τον Δεκέμβριο του 2011, όταν και παραδόθηκε στον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα αποτελούμενο από 319 άρθρα καθώς και Αιτιολογική Εκθεση 221 σελίδων". 

Η επιτροπή Μανωλεδάκη - Συμεωνίδου-Καστανίδου πράγματι κατήρτισε και παρέδωσε σχέδιο του Νέου Ποινικού Κώδικα μαζί με Ατιολογική Έκθεση. Το σχέδιο της Επιτροπής Μανωλεδάκη μπορείτε να το βρείτε εδώ.

Τον Μάρτιο του 2012 επί  Κυβερνήσεως Παπαδήμου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Μιλτιάδης Παπαϊωάνου παρουσίασε ενώπιον της ηγεσίας του Αρείου Πάγου, προέδρων δικαστικών ενώσεων, εκπροσώπων Δικηγορικών Συλλόγων και άλλων φορέων το σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα. Δείτε ενδεικτικά ρεπορτάζ εδώ και εδώ.


2012 ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΑΜΑΡΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ - Επιτροπή Μαρκή 1


"Το Σχέδιο (σ.σ.: της Επιτροπής Μανωλεδάκη) παρέμεινε σε κάποιο συρτάρι του υπουργείου μέχρι το τέλος του Σεπτεμβρίου του 2012, όταν ο τότε υπουργός (σ.σ. Υπουργός Αντώνης Ρουπακιώτης) δημιούργησε Ομάδα Εργασίας που είχε μέλη κυρίως πρακτικούς εφαρμοστές του Ποινικού Δικαίου -και συγκεκριμένα δικαστές, εισαγγελείς και δικηγόρους- και πρόεδρο τον συντάκτη του άρθρου αυτού, επίτιμο αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασίλειο Μαρκή. 

Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που της δόθηκαν, η ομάδα έπρεπε να επεξεργαστεί το Σχέδιο της επιτροπής Μανωλεδάκη ώστε να εντοπίσει ρυθμίσεις που παρά τη δογματική θεμελίωσή τους μπορούσαν να προκαλέσουν αντιδράσεις οι οποίες θα απέτρεπαν την προώθηση και την κύρωση του νέου Κώδικα ή ρυθμίσεις που θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστούν στην πράξη με βάση την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και λειτουργούν τα ποινικά δικαστήρια. Η ομάδα εργάστηκε εντατικά και τον μήνα Ιούνιο του 2013 παρέδωσε στον υπουργό Δικαιοσύνης το αποτέλεσμα των εργασιών της”.

Από την αναζήτηση που κάναμε, δεν μπορέσαμε να βρούμε καποια πράξη του Υπ. Δικαιοσύνης Ρουπακιώτη με την οποία συγκροτήθηκε η "Ομάδα Εργασίας" ή αλλιώς "Επιτροπή Μαρκή 1". Δεν γνωρίζουμε ποια ήταν τα μέλη της ούτε και αν υπήρχε πράξη σύστασής της.

Το σχέδιο που παρέδωσε η Επιτροπή Μαρκή τον Ιούνιο του 2013 μπορείτε να το βρείτε εδώ και εδώ

2013 ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΑΜΑΡΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ - Επιτροπή Μαρκή 2

Τον Μάρτιο του  2013, επί Υπουργού Δικαιοσύνης Αντώνη Ρουπακιώτη με το άρθρο 74 του Νόμου 4139/2013 προβλέφθηκε ότι με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συνιστάται εννεαμελής επιτροπή για τη σύνταξη σχεδίου νέου Ποινικού Κώδικα. Το σχέδιο που συντάσσει η επιτροπή αυτή υποβάλλεται για κύρωση στην Ολομέλεια της Βουλής κατά την παράγραφο 6 του άρθρου 76 του Συντάγματος. Να σημειωθεί ότι όταν ψηφίστηκε ο Ν. 4139/2013 ήταν ήδη σε εξέλιξη οι εργασίες της Επιτροπής Μαρκή 1.

Τον Δεκέμβριο του 2013, επί Υπουργού Δικαιοσύνης Χαράλαμπου Αθανασίου, με την απόφαση 104375 (ΦΕΚ Β 3434/31.12.2013συγκροτήθηκε νέα επιτροπή για τη σύνταξη σχεδίου νέου Ποινικού Κώδικα αποτελούμενη από τους:

1. Βασίλειο Μαρκή, Επίτιμο Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ως Πρόεδρο,
2. Πάνο Πετρόπουλο,  Αρεοπαγίτη,
3. Παναγιώτη Μπρακουμάτσο, Αντεισαγγελέα Εφετών Πειραιώς,
4. Χρυσούλα Παπαταξιάρχη, Αντεισαγγελέα Εφετών Αθηνών, αποσπασμένη στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,
5. Νικόλαο Λίβο, Δικηγόρο, Επίκουρο Καθηγητή της Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών,
6. Γεώργιο Δημήτραινα, Δικηγόρο, Επ. Καθ. Νομικής Σχολής Δημοκρ. Παν. Θράκης,
7. Μιχάλη Ζαφειρόπουλο, Δικηγόρο, Γενικό Γραμματέα του ΔΣ του ΔΣΑ,
8. Ιωάννη Θωμά, Δικηγόρο,
9. Ευθύμιο Ναυρίδη, Δικηγόρο, ως μέλη.

Στην Επιτροπή Μαρκή 2 βλέπουμε για πρώτη φορά να υποεκπροσωπείται η ακαδημαϊκή κοινότητα. Μόλις  2 από τα 9 μέλη της Επιτροπής προέρχονται από αυτήν. Ειδικότερα, συμμετέχουν:  2 πανεπιστημιακοί, 4 δικαστικοί λειτουργοί και 3 δικηγόροι.

Η επιτροπή όφειλε να περατώσει το έργο της έως τις 30 Μαρτίου 2014. Στις 8  Απριλίου 2014, ο Υπ. Δικαιοσύνης της Συγκυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου, Χαράλαμπος Αθανασίου έδωσε παράταση στις εργασίες της επιτροπής μέχρι 30 Μαΐου 2014 και με νεότερη απόφασή του στις 20 Ιουνίου 2014 της έδωσε ακόμα μία παράταση μέχρι την 31 Ιουλίου 2014. 

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής, Βασίλειο Μαρκή (Εφημερίδα των Συντακτών 21.01.2015)

"Η επιτροπή εργάστηκε έχοντας ως βάση το σχέδιο της επιτροπής Μανωλεδάκη, τα πορίσματα της ομάδας εργασίας, αλλά και νέους θεσμούς που είχαν εισαχθεί στο ποινικό μας σύστημα [..]  Ετσι, ύστερα από εντατική εργασία έγινε δυνατόν να συντάξει και να παραδώσει στον υπουργό Δικαιοσύνης στο τέλος του Ιουλίου 2013 (σ.σ.: μάλλον εννοεί του 2014 διότι μέχρι τότε είχε λάβει παράταση η επιτροπή βλ. εδώ και εδώ) Σχέδιο νέου Ποινικού Κώδικα αποτελούμενο από 335 άρθρα, αντί 473 του ισχύοντος Π.Κ., και στο τέλος Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους Αιτιολογική Εκθεση 225 σελίδων, με την προοπτική στο πλαίσιο της διαδικασίας των Κωδίκων το Σχέδιο να τεθεί σε διαβούλευση προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας, οι δικαστικές ενώσεις και άλλοι φορείς που λειτουργούν στο πλαίσιο της ποινικής Δικαιοσύνης. Οι στόχοι και οι επιδιώξεις όλων όσοι εργάσθηκαν στους παραπάνω σχηματισμούς ήταν ταυτόσημοι και συγκεκριμένοι. Στο τέλος του Ιουλίου 2013 Σχέδιο νέου Ποινικού Κώδικα αποτελούμενο από 335 άρθρα, αντί 473 του ισχύοντος Π.Κ., και στο τέλος Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους Αιτιολογική Εκθεση 225 σελίδων. 

Το Σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα βρίσκεται έκτοτε στα χέρια του αρμόδιου υπουργού και η τύχη του αγνοείται. Δεν τέθηκε ούτε καν στη διαδικασία της διαβούλευσης γιατί, σύμφωνα με πληροφορίες, κάποιος ή κάποιοι από το περιβάλλον του υπουργού τον έπεισαν ότι θα έχει πολιτικό κόστος η προώθηση ενός νέου Κώδικα που προσπαθεί να εκλογικεύσει το σύστημα των ποινών σε μια περίοδο που μέρος της κοινής γνώμης μιλά για «κρεμάλες»
“.

Τον Αύγουστο του 2014 επί Κυβερνήσεως Σαμαρά και επί Υπ. Δικαιοσύνης Χαρ. Αθανασίου, παραδόθηκε το σχέδιο της επιτροπής Μαρκή. Δείτε ενδεικτικό ρεπορτάζ από ΤΟ ΒΗΜΑ 23.08.2014 (και εδώ).

Το σχέδιο της Επιτροπής Μαρκή (2014) μπορείτε να το βρείτε εδώ και εδώ.


2015 - ΣΥΡΙΖΑ - Επιτροπή Αργυρόπουλου

Έχουν ήδη περάσει 10 χρόνια από την σύσταση της Επιτροπής Ανδρουλάκη. Ακολούθησε η Επιτροπή Μυλωνόπουλου, η Επιτροπή Μανωλεδάκη και η Επιτροπή Μαρκή 1 και η Επιτροπή Μαρκή 2. 

Όπως είδαμε, οι επιτροπές Μανωλεδάκη και Μαρή, κατέθεσσαν σχέδια Ποινικού Κώδικα. Κανένα όμως από αυτά δεν ψηφίστηκε. Όπως αποκαλύπτει ο Βασίλειος Μαρκής, οι Κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ έτρεμαν το πολιτικό κόστος

Όποιος προσπαθήσει να συγκρίνει τα σχέδια Ποινικού Κώδικα που διαχρονικά παρουσιαστήκαν, θα διαπιστώσει ότι είναι σχεδόν πανομοιότυπα. Και τούτο διότι τα συνέταξαν επιστήμονες υψηλού κύρους κι όχι πολιτικοί. 

Τον Μάιο του 2015, επί  Υπουργού Δικαιοσύνης Νικ. Παρασκευόπουλου
, και σύμφωνα με  το άρθρο 74 του Νόμου 4139/2013  (του Χαράλαμπου Αθανασίου) με την απόφαση 38882 (ΦΕΚ Β 1119/12.06.2015συγκροτήθηκε νομοπαρασκευαστική επιτροπή αποτελούμενη από τους:

1. Χριστόφορο Αργυρόπουλο, Δικηγόρο, εκπρόσωπο της Ένωσης Ελλ. Ποινικολόγων ως Πρόεδρο,
2. Σταύρο Μαντακιοζίδη, Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου επί τιμή,
3. Θεόδωρο Τζανάκη, Πρόεδρο Εφετών Αθηνών,
4. Δημοσθένη Στίγγα, Πρόεδρο Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης,
5. Ελισάβετ Συμεωνίδου − Καστανίδου, Καθηγ. Νομικής Σχολής Αριστ. Παν. Θεσ.,
6. Στέφανο Παύλου, Καθηγ. Νομικής Σχολής Δημοκρίτειου Παν. Θράκης,
7.  Ηλία  Αναγνωστόπουλο,  Αναπληρωτή  Καθηγ. Νομικής  Σχολής  ΕΚΠΑ,
8. Γεώργιο Δημήτραινα, Επίκουρο Καθηγ. Νομικής Σχολής Δημοκρίτειου Παν. Θράκης, Δικηγόρο, ως εκπρόσωπο της Ελληνικής Εταιρείας Ποινικού Δικαίου και
9.  Παναγιώτη  −  Κοσμά  Βασιλακόπουλο, δικηγόρο Αθηνών, ως εκπρόσωπο της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος,

Η επιτροπή όφειλε να περατώσει το έργο της έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 και αποτελούνταν από:
  • 2 δικηγόρους, 
  • 4 πανεπιστημιακούς και 
  • 3 δικαστικούς.
Στις 27 Ιανουαρίου 2016, με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης Νικ. Παρασκευόπουλου, η προθεσμία ολοκλήρωσης εργασιών της Επιτροπής παρατάθηκε έως και την 30η Ιουνίου 2016 και ορίστηκε ο Παναγιώτης Καζής, Δικηγόρος, ως αναπληρωτής του μέλους Παναγιώτη − Κοσμά Βασιλακόπου.
Στις 12 Οκτωβρίου 2016, με νεότερη απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης Νικ. Παρασκευόπουλου, η προθεσμία ολοκλήρωσης εργασιών της Επιτροπής παρατάθηκε έως και την 31η Δεκεμβρίου 2016 
Στις 16 Ιανουαρίου 2017, ο νέος Υπ. Δικαιοσύνης και όψιμος ποινικομάχος, Σταύρος Κοντονής, με απόφασή του παρέτεινε την προθεσμία ολοκλήρωσης εργασιών της Επιτροπής έως και την 31η Μαρτίου 2017. Στις 7 Απριλίου 2017, με νέα απόφασή του την παρέτεινε έως 31 Ιουλίου 2017 και στις 5 Οκτωβρίου 2017 με νεότερη απόφασή την παρέτεινε έως 31 Οκτωβρίου 2017Με διαδοχικές αποφάσεις του ίδιου Υπουργού καθώς και του Μιχ. Καλογήρου, η επιτροπή έπρεπε να περατώσει το έργο της έως 30 Απριλίου 2019.

14 χρόνια μετά την Επιτροπή Ανδρουλάκη, στις 6 Ιουνίου 2019 ψηφίστηκε στην Βουλή ο Νέος Ποινικός Κώδικας ο οποίος είναι ο Ν. 4619/2019


2. Η ΝΟΜΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΔ

2019 - ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ - Επιτροπή Τσιάρα

Τον Αύγουστο του 2019, επί Υπουργού Δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Τσιάρα, με την απόφαση 61615/φ.332 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 589/20.08.2019) συγκροτήθηκε νέα Επιτροπή με αντικείμενο την κατάρτιση σχεδίου νόμου για την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, τη σύνταξη της σχετικής αιτιολογικής έκθεσης και της έκθεσης αξιολόγησης συνεπειών ρυθμίσεων.

Η επιτροπή αποτελούνταν από τους (με μπλε όσα μέλη ήταν και στην επιτροπή Αγυρόπουλου):
1. Χριστόφορο Αργυρόπουλο, Δικηγόρο, ως Πρόεδρο.
2. Ευαγγελία Στεργίου, Εφέτη Αθηνών αποσπασμένη στο Γραφείο Νομοθετικής Πρωτοβουλίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
3.   Παναγιώτη   Λυμπερόπουλο, Εφέτη Αθηνών, Α’ Αντιπρόεδρο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.
4. Δημοσθένη Στίγγα, Εφέτη  Αθηνών,  αποσπασμένο  στη  Μόνιμη  Ελληνική  Αντιπροσωπεία στην Ευρωπαϊκή
5. Ελισάβετ Συμεωνίδου – Καστανίδου, Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
6. Στέφανο Παύλου, Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανε-πιστημίου Θράκης.
7.   Ηλία   Αναγνωστόπουλο, Αναπληρωτή Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
8. Γεώργιο Δημήτραινα, Επίκουρο Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Δικηγόρο.
9.    Σοφία    Νικολάου, Γενική Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
10. Χρήστο Μητκίδη, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους και
11. Παναγιώτη – Κοσμά Βασιλακόπουλο, Δικηγόρο Αθηνών, με αναπληρωτή τον Παναγιώτη Καζή, Δικηγόρο Πειραιά, ως μέλη

Δηλαδή, τα 7 από τα 11 μέλη της Επιτροπής Τσιάρα ήταν της μέλη της Επιτροπής Αργυρόπουλου που συνέταξε τον νέο ποινικό κώδικα τον οποίο η ΝΔ αποκαλει “Ποινικό Κώδικα του ΣΥΡΙΖΑ”!!!!

Τον Οκτώβριο του 2019, επί Υπουργού Δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Τσιάρα, κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου “Τροποποιήσεις Ποινικού Κώδικα, Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και συναφείς διατάξεις” το οποίο ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε ως Νόμος 4637/2020 ΦΕΚ 180/18.11.2019.

Φυσικά, η νομοπαρακευαστική ΔΕΝ ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΕ με την επαναφορά της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων. Εξάλλου, ούτε η Νέα Δημοκρατία ασχολήθηκε ποτέ με το θέμα. Χτες το έμαθαν!

Αλλά και η επιτροπή δεν θα μπορούσε ποτέ να ασχοληθεί με την επαναφορά της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων αφενός διότι ήταν η ίδια επιτροπή κατά τα 7/11 που έφερε τον Νέο Ποινικό Κώδικα (τον “Ποινικό Κώδικα του ΣΥΡΙΖΑ”)  που κατήργησε αυτή την παρεπόμενη ποινή και αφετέρου επειδή είχε ήδη προτείνει να γίνει η αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων με την εκλογική νομοθεσία.

Σημειώνεται ότι στην Επιτροπή Τσιάρα συμμετείχε και η κα. Σοφία Νικολάου, Γεν. Γραμ. Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Είναι η ίδια που το 2023, στο πλαίσιο της προεκλογικής της εκστρατείας περιφέρεται και κάνει λόγο για τον "Ποινικό Κώδικα του ΣΥΡΙΖΑ". Αφού η κα. Νικολάου είχε εντοπίσει τα ζητήματα πιου υπάρχουν, τί έκανε τότε με την συμμετοχή της στην επιτροπή? Γιατί δεν έκανε παρέμβαση για την επαναφορά της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων?

3. Η ΣΤΕΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Πράγματι, με τον νέο ποινικό κώδικα καταργήθηκε η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων ως παρεπόμενη ποινή.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Νέου Ποινικού Κώδικα Ν. 4619/2019:

"Η ποινή της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων καταργείται, γιατί κρίθηκε πλέον ως παρωχημένη. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα το δικαίωμα του εκλέγειν στις βουλευτικές εκλογές το άρθρο 51 παρ. 3 του Συντάγματος προβλέπει ότι ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα. Τα εγκλήματα αυτά ορίζονται στην εκλογική νομοθεσία και η καταδίκη για τα ίδια αυτά εγκλήματα αποτελεί ταυτόχρονα κώλυμα εκλογιμότητας, σύμφωνα με το άρθρο 55  Συντάγματος. Ανάλογα ισχύουν και για τη συμμετοχή στις αυτοδιοικητικές εκλογές ή για την άσκηση οποιουδήποτε άλλου πολιτικού δικαιώματος. Παρέλκει επομένως οποιαδήποτε άλλη σχετική πρόβλεψη"

Συνεπώς, όχι απλά ήταν γνωστό ότι καταργείται ως παρεπόμενη ποινή η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων αλλά η εισηγητική έκθεση έδινε και την κατεύθυνση: έπρεπε να γίνει αλλαγή της εκλογικής νομοθεσίας

Αυτό όμως που είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι το κείμενο που μόλις διαβάσατε το οποίο αιτιολογεί την κατάργηση της παρεπόμενης ποινής της  στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων είναι ακριβώς το ίδιο με την εισηγητική έκθεση του σχεδίου της Επιτροπής Μανωλεδάκη. 

Το πράγμα όμως γίνεται ακόμα χειρότερο για όσους κάνουν λόγο για "Ποινικό Κώδικα του ΣΥΡΙΖΑ". Όπως όμως θα δούμε, στα 14 χρόνια που μεσολάβησαν από την σύσταση της Επιτροπής Ανδρουλάκη μέχρι την ψήφιση του Νέου Ποινικού Κώδικα, όλα τα σχέδια που παρουσιάστηκαν προέβλεπαν την κατάργηση της παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων από τον Ποινικό Κώδικα και την εισαγωγή των εν λόγω ρυθμίσεων στην εκλογική νομοθεσία. Πώς γίνεται λοιπόν να παριστάνουν κάποιοι ότι δεν ήξεραν?

Το σχέδιο της Επιτροπής Μανωλεδάκη προέβλεπε την κατάργηση της παρεπόμενης ποινής της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων και την θέση τους στην εκλογική νομοθεία. 

Σύμφωνα με το σχέδιο του Ποινικού Κώδικα του 2013 δηλαδή επί συγκυβερνήσεως Σαμαρά - Βενιζέλου, προβλέπονταν επίσης η κατάργηση της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων.


Το ίδιο και στο σχέδιο της Επιτροπής Μαρκή του 2014 επί συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ.

Πώς γίνεται λοιπόν να παριστάνουν ότι δεν ήξεραν?

Ο Νέος Ποινικός κώδικας ψηφίστηκε στη Βουλή 06/06/2019 και οι εκλογές έγιναν έναν μήνα μετά, στις 07/07/2019. Η νέα νομοπαρασκευαστική επιτροοπή του Κωνσταντίνου Τσιάρα δεν ασχολήθηκε καν με το θέμα των παρεπόμενων ποινών και αυτό προκύπτει και από τον Νόμο 4637/2020. Συγκεκριμένα, ο Ν. 4637/2020 που προέκυψε από τις εργασίες δεν περιέχει καμία διάταξη που να αφορά στην αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων. Και τούτο διότι ουδείς στη Νέα Δημοκρατία είχε ασχοληθεί με το θέμα της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων.

Εξάλλου, θα ήταν παράλογο να περιμένουμε από την επιτροπή που έφερε τον  νέο ΠΚ και  κατήργησε την αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων να μεταστραφεί ως προς αυτό και να επαναφέρει την αποστέρηση. Γιατί όμως αναφερόμαστε στην επιτροπή που έφερε τον Νέο ΠΚ? Τί σχέση έχει με την Επιτροπή Τσιάρα? Τα 7 από τα 11 μέλη της Επιτροπής Τσιάρα ήταν μέλη της επιτροπής του Νέου ΠΚ.

Περιεχόμενο στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων

Η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων ήταν παρεπόμενη ποινή. Παρεπόμενες είναι ποινές του ΠΚ που επιβάλλονται μαζί με κύρια ποινή, δηλαδή οι παρεπόμενες ποινές δεν επιβάλλονται ποτέ μόνες.

Περιεχόμενο της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων ήταν η στέρηση των δικαιωμάτων εκλέγειν και εκλέγεσθαι.

Σύμφωνα με το άρθρο 51 του Συντάγματος:

1. Ο αριθμός των βουλευτών ορίζεται με νόμο, δεν μπορεί όμως να είναι μικρότερος από διακόσιους ούτε μεγαλύτερος από τριακόσιους.
2. Οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το Έθνος.
3. Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει. Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα.

Τί είναι όμως αμετάκλητη καταδίκη που απαιτεί το σύνταγμα? Σύμφωνα με το άρθυρο 546 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, αμετάκλητη είναι η απόφαση κατά της οποίας δεν επιτρέπεται ένδικο μέσο (έφεση, αναίρεση) ή δεν ασκήθηκε (σ.σ. το ένδικο μέσο) μέσα στη νόμιμη προθεσμία ή ασκήθηκε εμπρόθεσμα και απορρίφθηκε.

Με απλά λόγια, αμετάκλητη είναι η απόφαση όταν ο κατηγορούμενος έχει εξαντλήσει κάθε ένδικο βοήθημα και μέσο που διέθετε και δεν μπορεί πλέον να προσφύγει ξανά στη δικαιοσύνη για την ίδια υπόθεση.

Δεν μπορεί τώρα να επαναφερθεί η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων?

Κατ’ αρχάς, μπορεί να γίνει επαναφορά της παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων οποτεδήποτε.

Πλην όμως δεν θα έχει ισχυ ως προς τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Τούτο διότι σύμφωνα μέ το άρθρο 7 παρ. 1 του Συντάγματος: 1. Έγκλημα δεν υπάρχει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της. Ποτέ δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που προβλεπόταν κατά την τέλεση της πράξης.

Όμως, ακόμα και αν δεν είχε καταργηθεί η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και πάλι δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής διότι δεν υπάρχει ακόμα αμετάκλητη καταδίκη τους.

Το ίδιο λοιπόν το Σύνταγμα καθορίζει ότι ο ποινικός νόμος δεν μπορεί να αναπτύξει αναδρομική ισχύ εις βάρος του κατηγορούμενου. Μπορεί να αναπτύξει αναδρομική ισχύ μόνο υπέρ του κατηγορούμενου.

Η διάταξη αυτή του Συντάγματος είναι πολύ σημαντική και προάγει την ασφάλεια δικαίου και την προστασία των πολιτών από αυθαιρεσίες του κράτους. Είναι μια κατάκτηση της ανθρωπότητας  για την οποία χρειάστηκαν αιώνες διεργασιών.

Άρα, ακόμα και αν γινόταν επαναφορά της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων δεν θα μπορούσε να επιβληθεί στη δίκη της Χρυσής Αυγής διότι αναδρομικά θα χειροτέρευε η θέση τους.

Στην εκλογική νομοθεσία

Σύμφωνα με το άρθρο 51 παρ. 3 του Συντάγματος:

Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα.

Συνεπώς, για να αποστερηθεί κάποιος το δικαίωμα εκλέγειν πρέπει σίγουρα να υπάρχει αμετάκλητη ποινική καταδίκη.

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 55 παρ. 1 του Συντάγματος:

Για να εκλεγεί κανείς βουλευτής απαιτείται να είναι Έλληνας πολίτης, να έχει τη νόμιμη ικανότητα να εκλέγει και να έχει συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα της εκλογής.

Για να έχει, λοιπόν, κάποιος το δικαίωμα του εκλέγεσθαι πρέπει να έχει και το δικαίωμα του εκλέγειν. Επομένως, εάν με την εκλογική νομοθεσία περιοριστεί το δικαίωμα του εκλέγειν λόγω αμετάκλητης ποινικής καταδίκης, περιορίζετα και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Άρα, έπρεπε να αλλάξει η εκλογική νομοθεσία ως προς το εκλέγειν.

Αυτό λοιπόν έλεγε η εισηγητική έκθεση του νέου ποινικού κώδικα.

Με εκλογική νομοθεσία δεν υπάρχει πρόβλημα ανδρομικότητας νόμου?

Με παρέμβαση στην εκλογική νομοθεσία, δεν θα θεσπίζονταν παρεπόμενη ποινή αλλά έννομη συνέπεια. Το ζήτημα της αναδρομικής ισχύος αφορά τον ποινικό νόμο και τις ποινές. Η παρέμβαση στην εκλογική νομοθεσία δεν θέτει ποινικό νόμο ή νέα ποινική κύρωση. Συνεπώς, μπορεί ως έννομη συνέπεια να αναπτύξει ισχύ 
υπό την προυπόθεση όμως της αμετάκλητης καταδίκης.

Και γιατί κανείς δεν έκανε τίποτα?

Πολύ απλά, επειδή κανείς δεν ασχολήθηκε. Ή, επειδή η ΝΔ το φύλαγε ως "άσσο στο μανίκι" ώστε να το εκμεταλλευτεί όταν έρθει η ώρα και να ρίξει τις ευθύνες αλλού.

Τα πολιτικά κόμματα που απείχαν από την ψήφιση του νέου ποινικού κώδικα, ενώ αντέδρασαν για άλλα ζητήματα (όπως η μείωση των ποινών), για την αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων δεν είπαν τίποτα. Δεν υπήρξε ούτε μία δηλωσή από το πολιτικό προσωπικό για το θέμα.

Ιδίως η Νέα Δημοκρατία που σήκωσε το λάβαρο της “ποινικομαχίας” και είναι πλέον κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι έκανε νομοθετικές παρεμβάσεις στον νέο ΠΚ, δεν ασχολήθηκε ποτέ με το ζήτημα των πολιτικών δικαιωμάτων.  Δεν τους απασχόλησε ποτέ ούτε ζήτησαν από την νομοπαρασκευαστική επιτροπή που συνέστησαν να κάνει κάτι γι’αυτο.

Μάλιστα, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Βουλής αγνοούσε ότι έχει καταργηθεί η αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Σε άρθρο του iefimerida για το θέμα του διορισμού της Ζαρούλια παραμονές της απόφασης για την Χρυσή Αυγή, αναφέρεται ότι:

Σύμφωνα με πληροφορίες, αν η κ. Ζαρούλια καταδικαστεί στο δικαστήριο και στερηθεί τα πολιτικά της δικαιώματα, αυτομάτως χάνει και τη θέση της στη Βουλή”.

Δηλαδή, ο Πρόεδρος της Βουλής, όχι απλά αγνοούσε ότι έχει καταργηθεί η αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων αλλά αγνοούσε ότι χρειάζεται και αμετάκλητη ποινική απόφαση.

Και έρχονται αυτοί σημερα να μας πείσουν ότι έχουν δημοκρατική ευαισθησία και ότι νοιάζονται για το ποινικό δίκαιο και την εγκληματικότητα.

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ - Η Χρυσή Αυγή των Ποινικομάχων

Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη επένδυσε στην Ποινικομαχία όπως είχε επενδύσει στους Μακεδονομάχους. 

Τον Μάρτιο του 2020, ο Υπ. Δικαιοσύνης του Μητσοτάκη, ο Κων. Τσιάρας, με την απόφαση 11820/Φ.340 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 167/12.03.2020) συνέστησε την Επιτροπή Μαργαρίτη
Η Επιτροπή Μαργαρίτη αποτελείται από τους: 

1. Λάμπρο Μαργαρίτη του Χρήστου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ως Πρόεδρο.
2. Χαράλαμπο Βουρλιώτη του Ιωάννη Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
3.  Αθανάσιο  Κατσιρώδη  του  Κωνσταντίνου  Αντεισαγγελέα του ΑΠ επί τιμή.
4. Αχιλλέα Ζήση του Κωνσταντίνου Εισαγγελέα Εφετών Λαμίας.
5.  Κωνσταντίνο  Τζαβέλλα  του  Βασιλείου Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών.
6.   Δημήτριο   Μητρουλιά   του   Γεωργίου   Αντεισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης.
7.   Αγγελική   Καμπανάρη   του   Παναγιώτη  Εφέτη Αθηνών.
8. Αντώνιο Μελισσινό του Παναγιώτη Εφέτη Αθηνών.
9. Αντώνιο Παπαματθαίου του Ιωάννη Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών.
10. Ελένη Οικονόμου του Γεωργίου Πρωτοδίκη Αθηνών.
11.  Μαρία  Καϊάφα-Γκμπάντι  του  Δημητρίου Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
12.   Νικόλαο   Μπιτζιλέκη   του   Ελευθερίου Καθηγητή Ποινικού Δικαίου της Νομικής Σχολής  του  Αριστοτέλειου  Πανεπιστημίου  Θεσσαλονίκης, Δικηγόρο  Θεσσαλονίκης,  με  αναπληρωτή  τον  Θεόδωρο Καραγιάννη του Δημητρίου Δικηγόρο Θεσσαλονίκης.
13.   Άγγελο   Κωνσταντινίδη   του   Ιωάννη  Καθηγητή Ποινικού δικαίου και Ποινικής Δικονομίας της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
14. Νικόλαο Λίβο του Δημητρίου Επίκουρο Καθηγητή Ποινικού Δικαίου της Νομικής Σχολής  του  Εθνικού  και  Καποδιστριακού  Πανεπιστημίου Αθηνών.
15.   Χαράλαμπο   Τσιανάκα   του   Δημητρίου   Συνεργάτη στο γραφείο του Υπουργού Δικαιοσύνης, Δικηγόρο Αθηνών και υποψήφιο διδάκτορα Δημοσίου Δικαίου, με αναπληρώτρια την Δήμητρα Σταματίου του Γεωργίου, Συνεργάτη στο γραφείο του Υπουργού Δικαιοσύνης, Δικηγόρο Αθηνών.
16.   Ζήση   Κωνσταντίνου   του   Αστερίου Δικηγόρο Αθηνών, με αναπληρώτρια την Μαριαλένα Παπανδρέου του Ανδρέα Συνεργάτη στο γραφείο του Υφυπουργού Δικαιοσύνης, Δικηγόρο Αθηνών.
17.   Πολυχρόνη   Τσιρίδη   του   Παναγιώτη  ΔΝ, Δικηγόρο Πειραιά, με αναπληρώτρια την Παναγιώτα Πανουργιά του Γεωργίου Συνεργάτη στο γραφείο του Γενικού Γραμματέα Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Δικηγόρο Αθηνών

Στην Επιτροπή Μαργαρίτη βλέπουμε πάλι να υπερεκπροσωπούνται οι δικαστικοί λειτουργοί που είναι 9 από τα 17 μέλη ενώ μόλις 5 μέλη εκπροσωπούν την ακαδημαϊκή κοινότητα. 

Το πλέον εντυπωσιακό είναι για πρώτη φορά στην ιστορία, συμμετέχουν στην νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τον ΠΚ και τον ΚΠΔ Συνεργάτες Υπουργών, έστω και αν έχουν την ιδιότητα του δικηγόρου. 

Στις 2 Απριλίου 2021, με νεότερη απόφαση του Υπ. Δικαιοσύνης Κω. Τσιάρα, ορίστηκαν ως νέα μέλη της επιτροπής οι:

18. Ευάγγελος Μπακέλας του Ηλία, Εισαγγελέα Εφετών Βορείου Αιγαίου, 

19. Βασίλειος Αδάμπας του Ιάσονα, Εισαγγελέας Πρωτοδικών Καβάλας

20. Μαρία Μαρμάνη του Ευσταθίου, Δικηγόρος, ως αναπληρωματικό μέλος σε αντικατάσταση της Δήμητρας Σταματίου Δικηγόρου και Συνεργάτιδος στο Γραφείο του Υπουργού Δικαιοσύνης.

Έργο της επιτροπής ήταν ο Ν. 4855/2021. Ο καθηγητής Λάμπρος Μαργαρίτης απεβίωσε στις 22 Νοεμβρίου 2022.

Μαργαρίτης: Δεν νομοθετεί  η νομοπαρασκευαστική

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στα όσα είχε πει ο αείμνηστος Λάμπρος Μαργαρίτης, ο οποίος ήταν πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής την οποία συνέστησε ο Υπ. Δικ. του Μητσοτάκη, Κων. Τσιάρας το 2020 και αποτέλεσμα της οποίας ήταν οι εκτεταμένες τροποποιήσεις που έγιναν με τον Ν. 4855/2021. 

Ο Μαργαρίτης σε εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στις 17.11.2021, είχε δηλώσει (03:35':55") ότι δεν νομοθετεί η νομοπαρασκευαστική επιτροπή. Ειδικότερα, είχε πει:

Εγώ από την αρχή, από χρόνια μάλλον τώρα, ξέρω καλά ποιος νομοθετεί στην Ελλάδα. Και πάντως δεν νομοθετεί καμία νομοπαρασκευαστική επιτροπή. Δυστυχώς και για τις νομοπαρασκευαστικές. Δηλαδή, τώρα κανείς αν πάρει, να μείνουμε στο τελευταίο που αφορά εμάς. Το κείμενο που δώσαμε εμείς κι αυτό που είναι στη βουλή με χειρόγραφα, με τη μορφή δήθεν νομοτεχνικών βελτιώσεων, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τη νομοτεχνική βελτίωση, είναι η κατάργηση, προσθήκη εδαφίων, διατάξεων κλπ. Βλέπεις χειρόγραφο κείμενο. Αυτός είναι ο τρόπος που νομοθετούμε, δυστυχώς. Ο Νίκος ο Μπιτζιλέκης νόμιζε ότι είναι ο νομοθέτης. Τον έλεγα συνέχεια "άλλοι θα τα κάνουν σμπαράλια παρακάτω". Όχι  έλεγε. Να!

Δείτε περισσότερα στο άρθρο μας Ποινική αποικία - Υπόγα και λάσπη

Κατακλείδα

Ο νέος ΠΚ τέθηκε σε ισχύ με τον Ν. 4619/2019. Μέχρι και το τέλος του 2022, δηλαδή μέσα σε 3,5 χρόνια, τροποποιήθηκε 11 φορές με τα παρακάτω νομοθετήματα:

1. ΠΝΠ της 27.06.2019 
Διορθώσεις Σφαλμάτων του Ν. 4619/2019 ΦΕΚ Α’ 122/2019
N. 4623/2019
Ν. 4637/2019 
Ν 4777/2021
N. 4855/2021
N. 4871/2021
Ν. 4908/2022
N. 4947/2022
10 Ν. 5002/2022
11 Ν. 5005/2022

Δείτε τα άρθρα μας Ιστορικό Τροποποιήσεων Ποινικού Κώδικα και Ιστορικό Τροποποιήσεων Κώδικα Ποινικής ΔΙκονομίας



Ο Νέος Ποινικός Κώδικας Ν. 4619/2019



Το Σχέδιο της Επιτροπής Μαρκή 1 (2013)



Πρακτικά Συζήτησης στη Βουλή για τον Νέο Ποινικό Κώδικα



Επιτροπή Τσιάρα 2019




Ποια είναι η στάση και η αντίληψή σας για το Ποινικό Δίκαιο στην Ελλάδα? Αφιερώστε 5 λεπτά από τον χρόνο σας για να απαντήσετε στο ερωτηματολόγιό μας εδώ.


































Photo by niu niu on Unsplash