Την Παρασκευή 5 Μαίου 2023 αποκαλύφθηκε ότι την 21η Απριλίου 2023 η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με απόφασή της μοίρασε επιπλέον 9 εκατομμύρια ευρώ στα κανάλια. Αυτό όμως που δεν έγινε ευρύτερα γνωστό είναι ότι την 21η Απριλίου 2023 δεν δημοσιεύτηκε μόνο μία αλλά τέσσερις (4) συνολικά αποφάσεις με τις οποίες δίνονται συνολικά 20,5 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό όμως που επίσης δεν είναι γνωστό είναι ότι για να γίνει αυτό εφικτό έπρεπε πρώτα να τροποποιηθεί το άρθρο 86 του Ν. 4674/2020 ώστε να συμπεριλαμβάνονται ρητά και τα κανάλια πανελλήνιας εμβέλειας στους δικαιούχους της οικονομικής ενίσχυσης. Τέλος, αυτό που δεν είναι καθόλου γνωστό είναι ότι την τροποποίηση αυτή υπερψήφισαν μόνο η ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ.
Την Παρασκευή 21 Απριλίου 2023 δημοσιεύτηκε η ΚΥΑ Ε298 (ΦΕΚ Β 2673/21.04.2023) την οποία υπογράφουν ο Υφ. Οικονομικών Θεώδ. Σκυλακάκης και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος & Υφυπ. στον Πρωθυπουργό Ιω. Οικονόμου. Με την απόφαση αυτή, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη έδωσε επιπλέον 9 εκ. ευρώ στα τηλεοπτικά κανάλια.
Σύμφωνα με την απόφαση, υπήρχε:
"ανάγκη οικονομικής στήριξης των επιχειρήσεων παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας, καθώς προάγουν την πολυφωνία, τον πλουραλισμό και την ποιότητα στο δημόσιο διάλογο".
Η οικονομική ενίσχυση στα κανάλια δόθηκε επειδή, σύμφωνα με την απόφαση, τα κανάλια επλήγησαν από τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας. Αν μη τί άλλο, τούτο αποτελεί μια πρακτική εφαρμογή του φαινομένου της πεταλούδας στα ελληνικά ΜΜΕ. Σύμφωνα με την ΚΥΑ:
"οι ως άνω επιχειρήσεις επλήγησαν ιδιαιτέρως κατά την πρόσφατη οικονομική διαταραχή που προκλήθηκε από τη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την Ε.Ε. και τους διεθνείς εταίρους, καθώς και από τα αντίμετρα που ελήφθησαν.
Από την απόφαση δεν θα μπορούσε να λείπει η αναφορά στους εργαζομένους ώστε να προσδώσουν σε αυτήν μια φιλεργατική νότα. Για τους εργαζομένους δίνονται τα εκατομμύρια κι όχι για τους καναλάρχες όπως ίσως να σκεφτήκατε.
"Την ανάγκη στήριξης των εργαζομένων που απασχολούνται στις ως άνω επιχειρήσεις, της διατήρησης των υφιστάμενων θέσεων απασχόλησης και της αποτροπής επιδείνωσης του εργασιακού περιβάλλοντος στο ως άνω πεδίο οικονομικής δραστηριότητας, εξαιτίας των ιδιαίτερων συνθηκών που διαμορφώθηκαν από την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία"
Δεν είναι μία αλλά τέσσερις οι αποφάσεις
Η είδηση ότι εκδόθηκε ΚΥΑ με την οποία δίνονται 9 εκ. ευρώ στα κανάλια προκάλεσε σάλο. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την συγκεκριμένη ΚΥΑ. Όμως, κανείς δεν πρόσεξε ότι την ίδια ημέρα, 21/04/2023, δεν εκδόθηκε μόνο η επίμαχη ΚΥΑ αλλά εκδόθηκαν ακόμα 3 αποφάσεις με τις οποίες δίνονται επιπλέον 11,5 εκατομμύρια ευρώ στα ΜΜΕ. Ήτοι, 4 αποφάσεις με τις οποίες δίνονται συνολικά 20,5 εκατομμύρια ευρώ.
Πρόκειται για τις αποφάσεις:
Ε297 (ΦΕΚ Β 2670/2023) -> 500 χιλ ευρώ στα περιφερειακά κανάλια
Ε298 (ΦΕΚ Β 2673/2023) -> 9 εκ. ευρώ στα κανάλια εθνικής εμβέλειας
Ε299 (ΦΕΚ Β 2674/2023) -> 6 εκ. ευρώ σε επιχειρήσεις περιφερειακού τύπου
Ε300 (ΦΕΚ Β 2665/2023) -> 5 εκ. ευρώ σε εφημερίδες πανελλήνιας κυκλοφορίας
Σύνολο 20,5 εκατομμύρια ευρώ στα ΜΜΕ!
Ο Ν. 4674/2020 και τα 28,5 εκ. ευρώ
Η οικονομική ενίσχυση στα κανάλια και στις εφημερίδες δόθηκε κατά τις διατάξεις του άρθρου 86 του Ν. 4674/2020 (ΦΕΚ Α 53/11.03.2020). Η διάταξη αυτή (θα την βρείτε στο τέλος του άρθρου), η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με τις λίστες Πέτσα & Κικίλια, είναι η θεσμική αποτύπωση της φιλοσοφίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη ότι η κρίση είναι ευκαιρία. Είχε ως αντικείμενο την ενίσχυση εφημερίδων κι όχι τηλεοπτικών καναλιών. Προέβλεπε επιπλέον και την σύσταση μιας Γνωμοδοτικής Επιτροπής της οποίας αντικείμενο ήταν η διατύπωση απλής γνώμης (κι όχι σύμφωνης) για την πλήρωση των προϋποθέσεων υπαγωγής των επιχειρήσεων στα προγράμματα χρηματοδότησης.
Η διάταξη αξιοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2021 με την απόφαση 165/2023 (ΦΕΚ Β 3449/29.07.2021) για να δοθούν 20 εκ. ευρώ υπό το πρόσχημα του κορωνοϊού COVID-19 και δήθεν για να στηριχθούν οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ. Με την ίδια απόφαση συγκροτήθηκε και η Γνωμοδοτική Επιτροπή η οποία αποτελούνταν από τους:
- Παναγιώτης Καραγιάννης (ως Πρόεδρος), Πρόεδρος του κοινωφελούς Ιδρύματος με την επωνυμία «Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασιλείου Μπότση», πρόσωπο εγνωσμένου κύρους
- Σωτήριος Τριανταφύλλου, δημοσιογράφος, εκπρόσωπος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ).
- Γιώργος Κατσαΐτης, Πρόεδρος Συνδέσμου Ημερήσιων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ).
- Μαρία Κωστοπούλου, νομικός, εκπρόσωπος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Ραδιοφωνικών Σταθμών Αττικής (ΕΙΙΡΑ).
- Αναστάσιος Μπούρας, Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΙΗΕΑ)
- Παναγιώτα Αντωνοπούλου, δημοσιογράφος, καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ)
- Σωκράτης Τσιχλιάς, δημοσιογράφος, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.
Η διάταξη αξιοποιήθηκε και τον Μάιο του 2022 οπότε με την απόφαση 81/2022 (ΦΕΚ Β 2568/24.05.2022) δόθηκαν 8,5 εκ. ευρώ στα ΜΜΕ πάλι για τους ίδους λόγους δηλ. COVID-19 & "στήριξη εργαζομένων".
Το σύνολο οικονομικών ενισχύσεων προς τα ΜΜΕ για τα έτη 2021 και 2022 αποκλειστικά με την αξιοποίηση του άρθρου 86 του Ν. 4674/2020, δηλαδή χωρίς να περιλαμβάνονται τα ποσά των λιστών Πέτσα - Κικίλια, ανέρχεται στα 28,5 εκατομμύρια ευρώ.
Η σύμπραξη ΝΔ - ΚΙΝΑΛ
Η διάταξη του άρθρου 86 του Ν. 4674/2020 τροποποιήθηκε συνολικά 4 φορές. Στο τέλος του άρθρου θα βρείτε αναλυτικά τις τροποποιήσεις.
Οι τροποποιήσεις τις οποίες επέφερε άρθρο 104 του Ν. 5036/2023 (ΦΕΚ Α 77 Α΄/28.03.2023) είναι κομβικές καθώς με αυτές περιλαμβάνονται πλέον ρητά και τα κανάλια πανελλήνιας εμβέλειας στους δικαιούχους των οικονομικών ενισχύσεων.
Παράλληλα, καταργείται η "Γνωμοδοτική Επιτροπή" η οποία αντικαθίσταται από την "Επιτροπή για την τήρηση των αρχών της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας" του άρθρου 25 του Ν. 5005/2022 (ΦΕΚ Α 236/21.12.2022). Η Επιτροπή αυτή δεν φαίνεται να έχει ακόμα συγκροτηθεί.
Ο Ν. 5036/2023 ψηφίστηκε στην Ολομέλεια της Βουλής τη Δευτέρα 13 Μαρτίου 2023. Μπορείτε να βρείτε όλο το υλικό το οποίο το οποίο αφορά τον Ν. 5036/2023 (πρακτικά συζήτησης, τροπολογίες κλπ) στο site της Βουλής εδώ.
Ειδικότερα, η τροποποίηση του άρθρου 86 του Ν. 4674/2020 εισήχθη με το άρθρο 13 της τροπολογίας 1670/248-22.3.2023. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλής, την τροπολογία υπερψήφισαν ΝΔ και ΚΙΝΑΛ.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας, με τις ρυθμίσεις αυτές επιδιώκεται η οικονομική στήριξη των ΜΜΕ και η στήριξη της εύρυθμης λειτουργίας τους σε "συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής δυσπραγίας". Είναι βέβαια απορίας άξιο το πώς γίνεται λόγος για συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής δυσπραγίας από την Κυβέρνηση όταν η ίδια επικαλείται συνεχώς το δήθεν οικονομικό θαύμα που έχει κάνει την τετραετία 2019-2023. Δημιουργείται μια ύποπτη αντίφαση.
------------------------------------------------------------------------------
Άρθρο 86 του Ν. 4674/2020 - Οικονομική στήριξη των επιχειρήσεων έκδοσης εφημερίδων
1. Επιχειρήσεις έκδοσης εφημερίδων μπορούν να χρηματοδοτούνται διαμέσου ειδικά σχεδιασμένων προγραμμάτων, βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, εφόσον πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που αφορούν στη δημοσιογραφική ηθική και δεοντολογία και προάγουν την πολυφωνία, τον πλουραλισμό και την ποιότητα στον δημόσιο διάλογο. Τα προγράμματα χρηματοδότησης υλοποιούνται με την υποστήριξη ειδικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής που συστήνεται για τον σκοπό αυτόν.
2. Η Γνωμοδοτική Επιτροπή της παραγράφου 1 αποτελείται, κατά περίπτωση, από πέντε (5) έως επτά (7) μέλη, εκπροσώπους ενώσεων συντακτών και ιδιοκτητών εφημερίδων, καθώς και πρόσωπα εγνωσμένου κύρους με εμπειρία στον χώρο των μέσων ενημέρωσης. Έργο της Γνωμοδοτικής Επιτροπής είναι η διατύπωση απλής γνώμης για την πλήρωση των προϋποθέσεων υπαγωγής των επιχειρήσεων στα προγράμματα χρηματοδότησης, στη βάση ειδικότερων κριτηρίων που αποσκοπούν στην αξιολόγηση των εντύπων, ιδίως, ως προς την τήρηση της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας, όπως προσδιορίζονται στους σχετικούς Κώδικες Επαγγελματικής Ηθικής και Δεοντολογίας.
3. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού στον Πρωθυπουργό, στον οποίο έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, καθορίζονται οι κατηγορίες των επιχειρήσεων που μπορούν να υπαχθούν στα προγράμματα χρηματοδότησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις υπαγωγής, το ύψος της ενίσχυσης, η διάρκεια των προγραμμάτων, ο έλεγχος και οι διοικητικές κυρώσεις, οι οποίες μπορούν να ανέλθουν μέχρι το ύψος του ποσού της ενίσχυσης, και πάντως ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, και οι οποίες μπορούν να επιβληθούν σε περίπτωση μη τήρησης των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής στα προγράμματα χρηματοδότησης, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με την ανωτέρω απόφαση συγκροτείται η Γνωμοδοτική Επιτροπή της παραγράφου 1 και ρυθμίζεται κάθε θέμα που αφορά στη σύνθεση, λειτουργία και τις ειδικότερες αρμοδιότητες αξιολόγησης της εν λόγω Επιτροπής.
4. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται το άρθρο 51 του ν. 4609/2019 (Α ́ 67), καθώς και οι κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσες κοινές υπουργικές αποφάσεις υπ’ αριθμ. 78/06.05.2019 (Β ́ 1676) και 107/18.6.2019 (Β ́ 2355).
Με το άρθρο 50 παρ. 3 του Ν. 4779/2021 (ΦΕΚ Α 27/20.02.2021) προστέθηκε παράγραφος 3α
3α. Ως πρόγραμμα χρηματοδότησης της παρ. 1 θεωρείται και η συνολική ή μερική κάλυψη για τους δικαιούχους της παρ.1, της εισφοράς της περ. β ́ της παρ. 1 του άρθρου 6 του α.ν. 248/1967 (Α ́ 243), για τα έτη από 2017 έως 2020. Με την απόφαση της παρ. 3 μπορούν να οριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρούσας. Στο πρόγραμμα χρηματοδότησης της παρ. 1 δύνανται να ενταχθούν οι πάροχοι περιεχομένου περιφερειακής εμβέλειας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί και ο περιοδικός τύπος.
Με το άρθρο 35 του Ν. 4829/2021 (ΦΕΚ Α 166/10.09.2021) τροποποιήθηκε 1η φορά η παράγραφος 3α
Με το άρθρο 32 του Ν. 4934/2021 (ΦΕΚ Α 100/23.05.2021) τροποποιήθηκε 2η φορά η παράγραφος 3α
3α. Ως πρόγραμμα χρηματοδότησης της παρ. 1 θεωρείται και η συνολική ή μερική κάλυψη για τους δικαιούχους της παρ. 1, της εισφοράς της περ. β ́ της παρ. 1 του άρθρου 6 του α.ν. 248/1967 (Α ́ 243), για τα έτη 2017 έως και 2021. Με την απόφαση της παρ. 3 μπορούν να οριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρούσας. Στο πρόγραμμα χρηματοδότησης της παρ. 1 δύνανται να ενταχθούν οι πάροχοι περιεχομένου περιφερειακής εμβέλειας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί, ο περιοδικός τύπος και οι επιχειρήσεις ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. Η απαλλαγή του πρώτου εδαφίου της περ. α της παρ. 4 του άρθρου 50 του ν. 4779/2021 (Α ́ 27) εφαρμόζεται αναλόγως και για το παρόν πρόγραμμα χρηματοδότησης για το έτος 2021
Με το άρθρο 104 του Ν. 5036/2023 (ΦΕΚ Α 77/28.03.2023) τροποποιήθηκε εξ ολοκλήρου το άρθρο 86 του Ν. 4674/2020
1. Μπορούν να χρηματοδοτούνται μέσω ειδικά σχεδιασμένων προγραμμάτων, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που τίθενται με την κοινή απόφαση της περ. α’ της παρ. 3 και σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, οι εξής επιχειρήσεις:
α. Ιδιωτικές επιχειρήσεις έκδοσης εφημερίδων, ιδιωτικές επιχειρήσεις έκδοσης περιοδικού τύπου και ιδιωτικές επιχειρήσεις ηλεκτρονικού τύπου. Τα προγράμματα χρηματοδότησης, για τις επιχειρήσεις του πρώτου εδαφίου, υλοποιούνται με την υποστήριξη της Επιτροπής του άρθρου 25 του ν. 5005/2022 (Α’236), η οποία διατυπώνει γνώμη για την πλήρωση των προϋποθέσεων υπαγωγής των ως άνω επιχειρήσεων στα προγράμματα χρηματοδότησης στη βάση ειδικότερων κριτηρίων που αποσκοπούν στην αξιολόγηση των εντύπων και ιστοσελίδων, ιδίως, ως προς την τήρηση της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας, όπως προβλέπονται στους ισχύοντες Κώδικες Επαγγελματικής Ηθικής και Δεοντολογίας των δημοσιογράφων.
β. Ιδιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί.
γ. Ιδιωτικές επιχειρήσεις που συνιστούν παρόχους περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας.
δ. Ιδιωτικές επιχειρήσεις που συνιστούν παρόχους περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης περιφερειακής εμβέλειας.
ε. Ιδιωτικές επιχειρήσεις πρακτορείων εφημερίδων και περιοδικών.
2α. Ως πρόγραμμα χρηματοδότησης του παρόντος θεωρείται και η συνολική ή μερική κάλυψη για τους δικαιούχους των περ. α’, β’ και δ’ της παρ. 1 της εισφοράς της περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 6 του α.ν. 248/1967 (Α’ 243), για τα έτη 2017 έως και 2022. Η απαλλαγή του πρώτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 4 του άρθρου 50 του ν. 4779/2021 (Α’ 27) εφαρμόζεται αναλόγως και για το παρόν πρόγραμμα χρηματοδότησης για το έτος 2022.
β. Ως πρόγραμμα χρηματοδότησης του παρόντος θεωρείται και η συνολική ή μερική κάλυψη για τους δικαιούχους της περ. γ’ της παρ. 1, της εισφοράς της περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 6 του α.ν. 248/1967, για το έτος 2022. Η απαλλαγή του πρώτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 4 του άρθρου 50 του ν. 4779/2021 εφαρμόζεται αναλόγως και για το παρόν πρόγραμμα χρηματοδότησης για το έτος 2022.
Με την κοινή απόφαση της περ. α’ της παρ. 3 μπορούν να οριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή των περ. α’ και β’ της παρούσας.
3α. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υπουργού στον οποίο έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, καθορίζονται οι κατηγορίες των επιχειρήσεων της παρ. 1 που μπορούν να υπαχθούν στα προγράμματα χρηματοδότησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις υπαγωγής, το ύψος της ενίσχυσης, η διάρκεια των προγραμμάτων, ο έλεγχος και οι διοικητικές κυρώσεις, καθώς και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα για την εφαρμογή της παρούσας. Οι διοικητικές κυρώσεις του πρώτου εδαφίου μπορούν να ανέλθουν μέχρι το ύψος του ποσού της ενίσχυσης, επιβάλλονται ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, και μπορούν να επιβληθούν σε περίπτωση μη τήρησης των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής στα προγράμματα χρηματοδότησης.
3β. Με την απόφαση της περ. α’ ρυθμίζεται και κάθε θέμα που αφορά στις ειδικότερες αρμοδιότητες αξιολόγησης της Επιτροπής του δευτέρου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1, για τα προγράμματα χρηματοδότησης που αφορούν στις επιχειρήσεις της περ. α’ της παρ. 1.
4. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται το άρθρο 51 του ν. 4609/2019 (Α’ 67), καθώς και οι κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσες κοινές αποφάσεις των Υπουργών Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και Οικονομικών υπ’ αρ. 78/6.5.2019 (Β’ 1676) και 107/18.6.2019 (Β’ 2355).
Photo by Nijwam Swargiary on Unsplash
