Το 1973 ήταν μία χρονιά ορόσημο για τους νοσταλγούς της χούντας, πυκνή σε γεγονότα. Κατάληψη της Νομικής, εξέγερση του Πολυτεχνείου, κίνημα του ναυτικού, δημοψήφισμα και νέο "Σύνταγμα" ήταν μερικά μόνο από αυτά. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται η πορεία μέχρι το "σύνταγμα" του 1973 και επιχειρείται να δοθεί μία απάντηση στα επιχειρήματα των νοσταλγών της χούντας περί δήθεν εκλογής του Παπαδόπουλου ως Προέδρου της "Δημοκρατίας" και πορείας προς την "δημοκρατία".
Ακολουθήστε μας στο BlueSky, στο mastodon, στο twitter και στο Facebook
Η ανακήρυξη της "Δημοκρατίας" τον Ιούνιο του 1973
Στα τέλη Μαΐου του 1973 καταπνίγηκε από την Χούντα, πριν να εκδηλωθεί, το Κίνημα του Ναυτικού το οποίο στόχευε στην ανατροπή της δικτατορίας. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος θεωρούσε πως πίσω από το κίνημα ήταν ο Γλύξμπουργκ. Για τον λόγο αυτό, έκρινε ότι είχε έρθει η ώρα να μεταβληθεί η δικτατορία την οποία είχε εγκαθιδρύσει, απροσχημάτιστα πλέον, σε "καθαρόαιμο" προσωποπαγές καθεστώς.
Η διατήρηση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας μέχρι τότε, δημιουργούσε την εντύπωση μιας δήθεν συνέχειας στο κράτος και προσέδιδε μία κάποια προσχηματική νομιμοφάνεια στο καθεστώς, υπό την έννοια ότι ο Παπαδόπουλος εμφανίζονταν να μην είναι ο μοναδικός πόλος εξουσίας αλλά ότι συνυπήρχε με τον βασιλιά και ότι αντλούσε από αυτόν νομιμοποίηση, έστω κι αν ο τελευταίος είχε φύγει από την Ελλάδα με το αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου του 1973. Προσχηματικά όμως όλα τα προηγούμενα διότι από την 21η Απριλίου 1967 ο δικτάτορας εγκατέστησε ένα μονοπρόσωπο ολοκληρωτικό καθεστώς.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι ο Γλύξμπουργκ, αντί να το αρνηθεί, αποδέχτηκε με σχετική ευκολία να προσδώσει νομιμοφάνεια στο πραξικόπημα με το να ορκίσει χουντική κυβέρνηση. Λένε κάποιοι ότι δεν είχε άλλη επιλογή ο βασιλιάς. Τί θα του έκαναν οι πραξικοπηματίες αν δεν υπέγραφε τον διορισμό της κυβέρνησης τους? Θα έφταναν στο σημείο να τον σκοτώσουν? Πολύ δύκολα θα γίνονταν ανεκτό από τις ξένες δυναμεις κάτι τέτοιο και για τον λόγο αυτό πολύ δύσκολα θα το έκαναν οι πραξικοπηματίες. Δεν έγινε ούτε το 1922 κάτι τέτοιο. Ακόμα όμως και εάν έφτανε εκεί το πράγμα, ο Γλύξμπουργκ έπρεπε να το αποδεχτεί και να μην διορίσει χουντική κυβέρνηση. Αλλιώς, τί Βασιλιάς ήταν? Για να παριστάνει τον κομματάρχη της ΕΡΕ, να κάνει αποστασίες και να εισπράττει την βασιλική χορηγία? Ο Γλύξμπουργκ, αντί να θέσει εμπόδια στους πραξικοπηματίες, συνομίλησε μαζί τους λες και ήσαν ισότιμοι με αυτόν. Ο διορισμός της χουντικής κυβέρνησης έφερε την υπογραφή του. Ο Γλύξμπουργκ δεν ήταν ένα αθώο και κακόμοιρο γεροντάκι στο οποίο φέρθηκε άκαρδα η πατρίδα. Ήταν εκείνος ο οποίος υπέγραψε την δουλεία, τις εξορίες και τα βασανιστήρια ενός ολόκληρου λαού.
Τα ίδια έκανε και ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Κόλλιας. Δέχτηκε με χαρά και χαμόγελο να αναλάβει τον ρόλο του πρώτου χουντικού Πρωθυπουργού, αντί να ζητήσει από τον εισαγγελικό κλάδο, στον οποίο υπηρετούσε, την κίνηση της ποινικής δίωξης εις βάρος των πραξικοπηματιών, έστω κι αν αυτή ήταν τεχνικά πολύ δύσκολη ή ανέφικτη. Τουλάχιστον, θα είχε στιγματίσει ως παράνομο, με τον τρόπο αυτό, το καθεστώς της χούντας. Αλλά ούτε και ο υπόλοιπος δικαστικός κλάδος στάθηκε στο ύψος του θεσμικού ρόλου του. Δεν κίνησαν τις νόμιμες διαδικασίες κατά των πραξικοπηματιών. Έκαναν ότι δεν έβλεπαν τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Ένα ολόκληρο πραξικόπημα έγινε μπροστά στα μάτια τους κι αντί να κινήσουν την ποινική δίωξη, δέχτηκαν να στελεχώσουν τα χουντικά έκτακτα στρατοδικεία (ΦΕΚ Α 58/21.04.1967). Η χούντα έχει την υπογραφή και των δικαστικών λειτουργών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνο του εισαγγελέα Αβραάμ Σταθόπουλου. Ο Σταθόπουλος, όχι μόνο δεν εξέδωσε ένταλμα σύλληψης, στο πλαίσιο του αυτοφώρου, για τους πραξικοπηματίες αλλά διορίστηκε εισαγγελέας στο έκτακτο στρατοδικείο Θεσσαλονίκης στις 29 Απριλίου 1967 (ΦΕΚ Α 62/29.04.1967) και ήταν εισαγγελέας ("βασιλικός επίτροπος") στην δίκη του Πατριωτικού Μετώπου τον Νοέμβριο του 1967. Η αγόρευσή του [Μακεδονία 28.11.1967 σελ. 6 και σελ. 11] στη δίκη ήταν ένα αντικομμουνιστικό παραλήρημα υπέρ της χούντας. Στην μεταπολίτευση και συγκεκριμένα τον Φεβρουάρο του 1992, ο Σταθόπουλος εκλέχθηκε Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων [Εισαγγελικός Λόγος Τ36 Ιούνιος 1992, σελ. 8]. Είναι τουλάχιστον κωμικοτραγικό ότι δικαστικοί λειτουργοί σαν τον Σταθόπουλο έγραψαν στην μεταπολίτευση "βαρυσήμαντα" (sic!) άρθρα για να υπερασπιστούν την δικαιοσύνη και την ελευθερία [Εισαγγελικός Λόγος Τ37 Σεπτέμβριος 1992, σελ. 1 & 2].
Φυσικά, ο έτερος πόλος εξουσίας, δηλαδή ο βασιλιάς, μόνο στα χαρτιά υπήρχε. Υπογράφοντας τον διορισμό της χουντικής κυβέρνησης υπέγραψε και την αυτοκατάργησή του.
Η "πολιτειακή μεταβολή" επήλθε την Παρασκευή 1 Ιουνίου 1973 με την έκδοση Συντακτικής Πράξης (ΦΕΚ Α 118/01.06.1973) "περί εγκαθιδρύσεως πολιτεύματος Προεδρικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, τροποποιήσεως του "Συντάγματος" και διενέργειας δημοψηφίσματος".
Φυσικά, ουδεμία πολιτειακή μεταβολή επήλθε, ούτε απέκτησε δημοκρατία η Ελλάδα. Ο Παπαδόπουλος ξεκαθάρισε τους λογαριασμούς του με τον Γλύξμπουργκ και προχώρησε στην εγκατάσταση ενός μονοπρόσωπου ολοκληρωτικού καθεστώτος
Έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη των ΗΠΑ την περίοδο 1967-1973, είχε το κεφάλι του ήσυχο ότι μπορούσε ανενόχλητος να καθαιρέσει μέχρι και τον βασιλιά.
Πρόεδρος της "Δημοκρατίας" ο Παπαδόπουλος
Πρώτος de facto Πρόεδρος της "Δημοκρατίας" με την Συντακτική Πράξη διορίστηκε (ποιος άλλος?) ο πραξικοπηματίας Γεώργιος Παπαδόπουλος ο οποίος ήταν ταυτόχρονα και:
- Πρωθυπουργός από τον Δεκεμβριο του 1967 (ΦΕΚ Α 222/13.12.1967), σε αντικατάσταση του 1ου Πρωθυπουγού της χούντας, του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνου Κόλλια.
- Αντιβασιλέας από τον Μάρτιο του 1972 (ΦΕΚ Α 42/21.03.1972) σε αντικατάσταση του αντιστρατήγου αντιβασιλέα Γεωργίου Ζωϊτάκη (ΦΕΚ Α 221/13.12.1967).
- Υπουργός Εξωτερικών από τον Ιούλιο του 1970 (ΦΕΚ Α 155/21.07.1970) και
- Υπουργός Εθνικής Άμυνας από τον Δεκέμβριο του 1967 (ΦΕΚ Α 222/13.12.1967).
Ο Παπαδόπουλος δεν πρόλαβε να χαρεί πολύ το αξίωμα το οποίο απένειμε ο ίδιος στον εαυτό του. Παρέμεινε "Πρόεδρος της Δημοκρατίας" για σχεδόν 6 μήνες. Την Κυριακή 25 Νοεμβρίου 1973, μία εβδομάδα μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον ανέτρεψε ο φίλος του & επικεφαλής της ΕΑΤ-ΕΣΑ Δημήτρης (Μίμης) Ιωαννίδης, και στην θέση του Παπαδόπουλου διορίστηκε ο Φαίδων Γκιζίκης (ΦΕΚ Α 311/25.11.1973).
Ενώπιον του Γκιζίκη, ο οποίος ήταν ένας εκ των εγκεφάλων του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974 κατά του Μακαρίου (το οποίο αποτέλεσε την αφορμή για την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο) ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τα ξημερώματα της Τετάρτης 24 Ιουλίου 1974 (ΦΕΚ Α 210/24.07.1974).
Ουσιαστικά, ο Παπαδόπουλος έκανε πραγματικότητα αυτό που είχε προσπαθήσει να κάνει ο δικτάτορας Πάγκαλος το 1925.
Οι αλλαγές των συμβόλων
Με το πρώτο Νομοθετικό Διάταγμα της Προεδρικής Κοινοβουλευτικής "Δημοκρατίας" (ΦΕΚ Α 120/02.06.1973), άλλαξαν και τα σύμβολα του κράτους.
Εφόσον επήλθε "πολιτειακή μεταβολή", αντί του όρου "Βασίλειον της Ελλάδος" και του θυρεού της Βασιλείας, στα δημόσια έγγραφα θα χρησιμοποιούνταν πλέον ο όρος "Ελληνική Δημοκρατία" με έμβλημα τον "αναγεννώμενο εκ της τέφρας του Φοίνικα".
Το τελευταίο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως της Βασιλευομένης Δημοκρατίας με το αντίστοιχα έμβλημα, κυκλοφόρησε την Πέμπτη 31 Μαΐου 1973 και ήταν το ΦΕΚ Α' 117/31.05.1973.
Το πρώτο φύλλο της Ελληνικής "Δημοκρατίας" ήταν το αμέσως επόμενο, δηλαδή εκείνο της Παρασκευής 1 Ιουνίου 1973 (ΦΕΚ Α 118/01.06.1973) οπότε και είχε επέλθει η "πολιτειακή μεταβολή".
Το αμέσως επόμενο φύλλο της Παρασκευής 1 Ιουνίου 1973 (ΦΕΚ Α 119/01.06.1973), εκείνο με το οποίο απηύθυνε διάγγελμα ο δικτάτορας ως "Πρόεδρος της Δημοκρατίας" πλέον, έφερε ως έμβλημα της Ελληνικής "Δημοκρατίας" τον "αναγεννώμενο εκ της τέφρας του Φοίνικα".
Ο Φοίνικας διατηρήθηκε στα ΦΕΚ για περίπου ένα έτος και δύο μήνες, μέχρι την κατάρρευση της Χούντας λόγω της εισβολής στην Κύπρο. Το πρώτο ΦΕΚ χωρίς τον Φοίνικα ήταν το ΦΕΚ Α 215/01.0.1974 της Πέμπτης 1 Αυγούστου 1974.
Προκήρυξη δημοψηφίσματος
Σε διάγγελμά του, το Σάββατο 1 Ιουνίου 1973 (ΦΕΚ Α 119/01.06.1973), ο Παπαδόπουλος κατονόμασε ρητά τον Γλύξμπουργκ ως τον υπεύθυνο για το Κίνημα του Ναυτικού και εξήγγειλε την διενέργεια δημοψηφίσματος ώστε να αλλάξει το "Σύνταγμα" του 1968 και να προσαρμοστεί στην "Δημοκρατία".
Το διάγγελμα αυτό το έκανε με την ιδιότητα του Προέδρου της "Δημοκρατίας", την οποία απένειμε ο ίδιος στον εαυτό του με την Συντακτική Πράξη της 1ης Ιουνίου 1973.
Το δημοψήφισμα προκηρύχθηκε για την Κυριακή 29 Ιουλίου 1973, με το Νομοθετικό Διάταγμα υπ' αρ. 9 (ΦΕΚ Α 125/12.06.1973) της Τρίτης 12 Ιουνίου 1973.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του εν λόγω Νομοθετικού Διατάγματος, ο λαός θα καλούνταν να αποφασίσει εάν εγκρίνει το άρθρο 2 παρ. 1 της Συντακτικής Πράξης, δηλαδή το σχέδιο ψηφίσματος το οποίο θα παρουσίαζε η χουντική Κυβέρνηση και το οποίο θα περιείχε τις τροποποιήσεις του "Συντάγματος" του 1968 με τις οποίες γίνονταν η προσαρμογή του στην δήθεν "Δημοκρατία".
Το σχέδιο ψηφίσματος παρουσιάστηκε την Παρασκευή 15 Ιουνίου 1973 (Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου υπ' αρ. 65, ΦΕΚ Α' 128/15.06.1973) και περιείχε τις τροποποιήσεις των διατάξεων του "Συντάγματος" του 1968.
Επιπλέον, με μεταβατικές διατάξεις, όριζε τον Δικτάτορα ως πρώτο Πρόεδρο της "Δημοκρατίας" για 8ετή θητεία έως τον Ιούνιο του 1981 (άρθρο 26 παρ. 1) και τον Οδυσσέα Αγγελή ως πρώτο Αντιπρόεδρο της "Δημοκρατίας" (άρθρο 26 παρ. 2).
Όχι, δεν ψηφίστηκε ο Παπαδόπουλος
Ένα δημοφιλές επιχείρημα των νοσταλγών της χούντας είναι ότι ο Παπαδόπουλος ψηφίστηκε τάχα από τον λαό ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δεν εξηγούν όμως πώς ακριβώς έγινε αυτό.
Έγιναν "προεδρικές εκλογές" το 1973, έστω νόθες? Κλήθηκε ο λαός να επιλέξει ποιον ήθελε για "πρόεδρο"? Εάν ναι, ποιες ήταν οι υπόλοιπες επιλογές του λαού? Ποιοί ήταν οι λοιποί υποψήφιοι? Ποιον ή ποιους υποψήφιους κέρδισε στην κάλπη ο Παπαδόπουλος? Μεταξύ ποιών υποψηφίων τον επέλεξε ο λαός?
Ούτε αυτό δεν τόλμησε να κάνει ο δήθεν λαοπρόβλητος δικτάτορας και ανάγκασε τους νοσταλγούς της χούντας να απολογούνται εκ μέρους του, λέγοντας γελοιότητες. Δεν τόλμησε καν να διεκδικήσει την ψήφο του λαού απέναντι σε άλλους υποψηφίους, έστω και σε νόθες εκλογές.
Εφόσον όμως δεν έγιναν "προεδρικές εκλογές" το 1973, τότε πώς εκλέχθηκε "πρόεδρος" ο Παπαδόπουλος, όπως υποστηρίζουν οι νοσταλγοί της χούντας?
Αντί για εκλογή, ο δήθεν "λαοπρόβλητος" δικτάτορας επέλεξε το εξής τέχνασμα: πέρασε τον διορισμό του ως "Προέδρου" με μεταβατική διάταξη ως τροποποίηση του Συντάγματος!!!
Δηλαδή, το σχέδιο ψηφίσματος το οποίο τέθηκε στο νόθο δημοψήφισμα, περιείχε τις διατάξεις του "Συντάγματος" του 1968 οι οποίες θα τροποποιούνταν / αναθεωρούνταν και ανάμεσα σε αυτές τις διατάξεις έβαλε και την μεταβατική διάταξη του άρθρου 26 η οποία προέβλεπε τον ορισμό (κι όχι την εκλογή) του Παπαδόπουλου ως Προέδρου μέχρι το 1981!!!
Με πολύ απλά λόγια, πέρασε τον διορισμό του ως μια αναθεώρηση του Συντάγματος. Σαν να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα το οποίο έχει σήμερα η Ελλάδα και σε ένα άρθρο να γραφτεί ότι διορίζεται ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Οι νοσταλγοί της Χούντας κάνουν το εξής λογικό άλμα: μεταφράζουν το νόθο δημοψήφισμα με το οποίο έγινε η αναθεώρηση / τροποποίηση του "Συντάγματος" του 1968 & πολιτειακή μεταβολή ως δήθεν εκλογή του Παπαδόπουλου και ισχυρίζονται έτσι ότι τον εξέλεξε ο λαός.
Λένε δηλαδή, ότι το νόθο χουντικό δημοψήφισμα ήταν ταυτόχρονα και εκλογή προέδρου.
Εάν ήταν έτσι τότε γιατί ο Παπαδόπουλος επέλεξε να το κάνει με πλάγιο κι όχι ευθύ τρόπο? Γιατί δεν προκήρυξε ξεκάθαρα προεδρικές εκλογές? Γιατί δεν το έκανε ρητά ώστε να μην φέρνει σε δυσκολη θέση τους νοσταλγούς, οι οποίοι αναγκάζονται να εφευρίσκουν σοφίσματα για να τον υπερασπιστούν?
Το επιχείρημα ότι το νόθο δημοψήφισμα ισοδυναμούσε με εκλογή προέδρου είναι τόσο χαμηλού επιπέδου που καταντάει αστείο.
Τον Ιούλιο του 1973 δεν έγιναν προεδρικές εκλογές ούτε το νόθο δημοψήφισμα ισοδυναμούσε με εκλογή του Παπαδόπουλου από τον λαό.
Η χούντα έθεσε σε δημοψήφισμα το σχέδιο ψηφίσματος με τις τροποποιήσεις / αναθεώρηση του "Συντάγματος" του 1968 κι όχι την εκλογή Προέδρου.
Αλλά, αφού ήταν λαοπρόβλητος και είχε την νίκη "στο τσεπάκι" του, γιατί τότε τον Ιούλιο του 1973 δεν προκήρυξε και "Προεδρικές εκλογές" να εκλεγεί και να τελειώνει? Τί άγχος είχε?
Εάν τον Ιούλιο του 1973 δεν έγινε δημοψήφισμα αλλά εκλογή προέδρου (ή και τα δύο), γιατί τότε δεν κάλεσε και άλλους να θέσουν ελεύθερα τις υποψηφιότητές τους και να αναμετρηθεί μαζί τους? Αφού θα τους κέρδιζε "περίπατο".
Εφόσον ο λαός τον υπερψήφισε, τότε τί φοβήθηκε και όρισε για τον εαυτό του θητεία μέχρι το 1981, αντί να προκηρύξει "Προεδρικές εκλογές" αμέσως μετά το δημοψήφισμα? Επειδή ήταν μεγάλη ψυχή και δεν ήθελε να ταλαιπωρεί με απανωτές εκλογές τον λαό?
Σε κάθε περίπτωση, ποιόν ή ποιους νίκησε στην κάλπη ο Παπαδόπουλος για να μπορεί να γίνει λόγος για εκλεγμένο ή ψηφισμένο από τον λαό "πρόεδρο"? Δεν ήταν μια εσωκομματική διαδικασία για να κατέβει μόνος υποψήφιος και να εκλεγεί πρόεδρος κόμματος. Πού ακούστηκε παγκοσμίως εκλογή προέδρου κράτους με έναν υποψήφιο? Μόνο σε ολοκληρωτικά καθεστώτα γίνονται αυτά.
Είναι τελείως φαιδρά τα επιχειρήματα των νοσταλγών της χούντας!
"Το Σύνταγμα του 1975 δεν ψηφίστηκε"
Ένα ακόμα δημοφιλές επιχείρημα των νοσταλγών και απολογητών της χούντας είναι ότι τάχα το χουντικό "Σύνταγμα" του 1973 τέθηκε στην ψήφο του λαού ενώ το Σύνταγμα της Δημοκρατίας του 1975, όπως υποτιμητικά το αποκαλούν, το ψήφισε μόνο η Βουλή και δεν έγινε δημοψήφισμα.
Το επιχείρημα είναι κάλπικο. Πρέπει να διαχωριστούν τα 2 ζητήματα τα οποία οι νοσταλγοί της χούντας τα παρουσιάζουν ως ένα. Είναι άλλο η ψήφιση του Συντάγματος και άλλο η πολιτειακή μεταβολή.
Το Σύνταγμα του 1975 πράγματι το ψήφισε η Βουλή του 1974, η οποία όμως προέκυψε από ελεύθερες εκλογές. Για το ψευτο - Σύνταγμα της χούντας του 1973, υπήρχε εκλεγμένη Βουλή για να το ψηφίσει? Να γιατί δεν ακολουθήθηκε η ίδια διαδικασία το 1973. Διότι δεν υπήρχε Βουλή.
Δημοψήφισμα όμως έγινε το 1974, το οποίο αφορούσε στην πολιτειακή μεταβολή. Αυτό το παραλείπουν οι απολογητές της Χούντας, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι τάχα δεν κλήθηκε ο λαός στην κάλπη.
Το νόθο χουντικό δημοψήφισμα του 1973 αφορούσε σε πολιτειακή μεταβολή κι όχι απλώς ή μόνο σε αναθεώρηση ή ψήφιση του "Συντάγματος". Ο λαός κλήθηκε να εγκρίνει την μετάβαση σε άλλο πολίτευμα, δια της αναθεώρησης των διατάξεων του "Συντάγματος" του 1968. Αφού πρώτα έγινε η μεταβολή με συντακτική πράξη.
Επομένως, όπως ο λαός κλήθηκε να ψηφίσει πολιτειακή μεταβολή το 1973 έτσι κλήθηκε και το 1974. Είναι ψευδής ο ισχυρισμός ότι δεν έγινε δημοψήφισμα το 1974.
Αλλά ούτε ο Καραμανλής δεν τόλμησε να ισχυριστεί ότι το δημοψήφισμα του 1974 ισοδυναμούσε με εκλογή του, όπως ισχυρίζονται σήμερα οι απολογητές της χούντας, οι οποίοι εξισώνουν το νόθο χουντικό δημοψήφισμα με εκλογή του Παπαδόπουλου. Ο Καραμανλής, ο οποίος δεν ήταν και φανατικός θαυμαστής της δημοκρατίας, εκλέχθηκε πρωθυπουργός από ελεύθερες εκλογές.
Εάν μπορούσαν, οι νοσταλγοί θα βάφτιζαν το νόθο δημοψήφισμα και ως εκλογή διαχειριστή στις πολυκατοικίες τους.
Το δημοψήφισμα του 1973
Το άρθρο 16 παρ. 2 του Νομοθετικού Διατάγματος (ΦΕΚ Α 125/12.06.1973) όριζε ότι το ψηφοδέλτιο θα είχε στο κέντρο την λέξη ΝΑΙ με κυανό χρώμα και την λέξη ΟΧΙ με μαύρο χρώμα.
Κατά το άρθρο 28, η απαιτούμενη πλειοψηφία για την έγκριση του ΝΑΙ ή του ΟΧΙ ορίζονταν στο 50% + 1 ψήφο επί του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων.
Όλα τα έξοδα της διενέργειας του Δημοψηφίσματος όπως για βιβλία, έντυπα, σφραγίδες, γραφική ύλη κλπ θα γίνονταν με απευθείας ανάθεση, κατά το άρθρο 39 παρ. 2.
Την Παρασκευή 27 Ιουλίου 1973, δηλαδή 2 ημέρες πριν το δημοψήφισμα, ο δικτάτορας με πολυσέλιδο διάγγελμά του (ΦΕΚ Α 164/27.07.1973), κάλεσε τους πολίτες με την θετική τους ψήφο να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας για το οποίο οι ίδιοι θα αισθανθούν περηφάνεια και οι απόγονοί τους ευγνωμοσύνη.
Νομιμοποίηση του χουντικού "Συντάγματος" από τον Άρειο Πάγο
Το άρθρο 35 του Νομοθετικού Διατάγματος (ΦΕΚ Α 125/12.06.1973) όριζε ότι ο Άρειος Πάγος θα προέβαινε στην κήρυξη του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, με απόφασή του, μέσα σε 10 ημέρες από την διενέργεια του.
Τον Αύγουστο του 1973, ο Άρειος Πάγος, με την απόφαση 754/13.08.1973 νομιμοποίησε το νόθο δημοψήφισμα & το χουντικό "Σύνταγμα", και έκρινε ότι υπέρ του ΝΑΙ ψήφισε το 77,2% και υπέρ του ΟΧΙ το 21,7%.
Τα μετά το δημοψήφισμα
Την Κυριακή 19 Αυγούστου 1973 εκδόθηκε το ΠΔ 155/1973 (ΦΕΚ Α 181/19.08.1973) με το οποίο δημοσιεύθηκε το Ψήφισμα περί τροποποιήσεων του "Συντάγματος" του 1968, περί διορισμού του Παπαδόπουλου ως Προέδρου της "Δημοκρατίας", του Αγγελή ως Αντιπροέδρου καθώς και περί έκπτωσης της οικογένειας των Γλύξμπουργκ.
Την ίδια ημέρα, ο Δικτάτορας ορκίστηκε στην Μητρόπολη Αθηνών ενώπιον του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, ως Πρόεδρος (ΦΕΚ Α 183/19.08.1973).
Την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 1973 εκδόθηκε το Νομοθετικό Διάταγμα ΝΔ 225/1973 (ΦΕΚ Α 278/05.10.1973) περί απαλλοτρίωσης της περιουσίας των Γλύξμπουργκ με το οποίο ορίστηκε αποζημίωση 120 εκ. δρχ. υπέρ της πρώην βασιλικής οικογένειας. Το ενδιαφέρον με το εν λόγω νομοθετικό διάταγμα είναι ότι περιέχει λεπτομερή κατάλογο, περίπου 155 σελίδων, ο οποίος περιλαμβάνει 1.349 αντικείμενα.
Η ΚΥΠ στον Παπαδόπουλο
Από τα πρώτα πράγματα που έκανε ο Παπαδόπουλος μόλις ανέλαβε ως Πρόεδρος της "Δημοκρατίας" ήταν να αναλάβει και την Κρατική Υπηρεσία Πληροφοριών - ΚΥΠ (σας θυμίζει κάτι?).
Την Τρίτη 2 Οκτωβρίου, με το Νομοθετικό Διάταγμα 5/1973, η ΚΥΠ αντί να υπάγεται στον Πρωθυπουργό, δηλαδή τον Παπαδόπουλο, υπήχθη στον Πρόεδρο της "Δημοκρατίας", δηλαδή στον Παπαδόπουλο.
57.000 δρχ. το μήνα ο Παπαδόπουλος
Την Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 1973, με το ΝΔ 127/1973 ο Παπαδόπουλος όρισε για τον εαυτό του μηνιαία αποζημίωση ύψους 57.000 δραχμών.
Ο κατώτατος μισθός των υπαλλήλων ήταν περί τις 3.700 δραχμές.
120 κηπουροί
Την Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 1973 ο δικτάτορας εξέδωσε το πρώτο Νομοθετικό Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ Α 206/12.09.1973) το οποίο επανεκδόθηκε μία εβδομάδα μετά, την Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου 1973 (ΦΕΚ Α 214/19.09.1973) περί "Οργανώσεως, λειτουργίας και αρμοδιοτήτων της Προεδρίας της Δημοκρατίας".
Το ενδιαφέρον εντοπίζεται στο άρθρο 9 παρ. 4 σύμφωνα με το οποίο έγινε η σύσταση 158 θέσεων υπαλλήλων ιδιωτικού δικαίου εκ των οποίων οι 120 θέσεις ήταν για κηπουρούς, οδηγούς, καθαριστές και τεχνίτες.
Συντάξεις σε βουλευτές και υπουργούς
Αρκετά γενναιόδωρος φάνηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Αντιβασιλεύς, Πρωθυπουργός, Υπουργός, Παπαδόπουλος με το παλιό πολιτικό προσωπικό το οποίο κάποτε κατηγορούσε ως αιτία των δεινών της Ελλάδας. Με το νομοθετικό διάταγμα ΝΔ 128/1973 (ΦΕΚ Α 210/14.09.1973) περί συνταξιοδότησης Βουλευτών, Υπουργών και των οικογενειών τους δικαιούνταν σύνταξη:
- όσοι διετέλεσαν για τουλάχιστον 3 μήνες Πρωθυπουργοί ή Αντιπρόεδροι Κυβερνήσεως,
- όσοι διετέλεσαν Υπουργοί γα τουλάχιστον 2 έτη
- όσοι διετέλεσαν Πρόεδροι της Βουλής για τουλάχιστον 2 έτη
- Αρχηγοί κομμάτων που ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση για τουλάχιστον 2 έτη
- Αρχηγοί κομμάτων που δεν ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση για τουλάχιστον 2 έτη
- Όσοι διετέλεσαν Βουλευτές επί τουλάχιστον 4 έτη εφόσον συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους και χωρίς ηλικιακό όριο εάν είχαν υπηρεσία τουλάχιστον 10 έτη
Μάλλον ο δικτάτορας ήθελε να "αποστρατεύσει" το παλιό πολιτικό προσωπικό και να το θέσει εκτός, διά της συνταξιοδότησης, ώστε να μην ανακατευτεί στην επερχόμενη "φιλελευθεροποίηση". Φαίνεται περίεργο ότι η γενναιοδωρία του δικτάτορα πέρασε απαρατήρητη από τα μέσα της εποχής. Ίσως να φταίει ότι με το ίδιο ΦΕΚ πέρασε ταυτόχρονα η μεγάλη είδηση του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Συνταγματικό Δικαστήριο
Με το ίδιο ΦΕΚ με το οποίο ο Δικτάτορας έδωσε συντάξεις στο παλαιό πολιτικό προσωπικό, έθεσε σε ισχύ τις διατάξεις για το Συνταγματικό Δικαστήριο των άρθρων 97, 98 & 106 του "Συντάγματος" του 1973 (ΦΕΚ Α 266/04.10.1973) και επέλεξε τα μέλη του.
Με το Προεδρικό Διάταγμα ΠΔ 244/1973 (ΦΕΚ Α 210/14.09.1973) τέθηκαν σε ισχύ οι διατάξεις των άρθρων 20-23 και 25-68 του Νομοθετικού Διατάγματος ΝΔ 803/1971 (ΦΕΚ Α 1/01.01.1971) περί Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Ως μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου διορίσε ο Παπαδόπουλος τους [Μακεδονία 15.09.1973 σελ. 9]:
1. Χαράλαμπος Γεωργιόπουλος, Πρόεδρος ΝΣΚ ως Πρόεδρος του Δικαστηρίου
2. Παναγιώτης Δεδόπουλος, Σύμβουλος της Επικρατείας και πρόεδρος της κεντρικής νομοτεχνικής επιτροπής ως Α' Αντιπρόεδρος του Δικαστηρίου
3. Νικόλαος Αποστολόπουλος, Αρεοπαγίτης ως Β' Αντιπρόεδρος τους Δικαστηρίου
4. Γεώργιος Παπανικολάου, Αρεοπαγίτης, ως μέλος
5. Παναγιώτης Μακρόπουλος, Σύμβουλος της Επικρατείας, ως μέλος
6. Σπύρος Ποταμιάνος, ΝΣΚ, ως μέλος
7. Βασίλειος Ρεγκάκος, ΝΣΚ, ως μέλος
8. Κωνσταντίνος Τζαβούλης, Εισαγγελέας Εφετών, ως μέλος
9. Δημήτριος Αβραμίδης, Διπλωμάτης, Υπουργός επί τιμή, ως μέλος
10. Μιχαήλ Δεκλερής, Νομομαθής, Εμπειρογνώμονας στις ενισχυμένες ενδοκυπριακές συνομιλίες, ως μέλος
11. Γεώργιος Αλεξανδρής, Σύμβουλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Δημοσίων υπηρεσιών ως μέλος.
Θα πρέπει κάποια στιγμή να μελετηθεί ο ρόλος των δικαστικών λειτουργών κατά την επταετία.
Μέτρα "φιλελευθεροποίησης"
Σε διάγγελμά του την ημέρα της ορκωμοσίας του, Κυριακή 19 Αυγούστου 1973 (ΦΕΚ Α 185/20.08.1973), ο Παπαδόπουλος εξήγγειλε αμνηστία για όλα τα πολιτικά εγκλήματα τα οποία διαπράχθηκαν από την 21η Απριλίου 1967 μέχρι και εκείνη την ημέρα. Την Δευτέρα 20 Αυγούστου 1973 δημοσιεύθηκαν τα διατάγματα ΠΔ 168/1973 περί αμνηστίας και ΠΔ 167/1973 περί άρσης της κατάστασης πολιορκίας (ΦΕΚ Α 186/20.08.1973)
Την Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου 1973 δημοσιεύθηκε το Προεδρικό Διάταγμα 218/1973 περί Κατάργησης των τοπικών Έκτακτων Στρατοδικείων Αθηνών και Αεροπορίας (ΦΕΚ Α 200/05.09.1973).
Το "Σύνταγμα" του 1973
Το άρθρο 27 παρ. 2 περ. α' του ΠΔ 155/1973 (ΦΕΚ Α 181/19.08.1973) όριζε ότι, ο Πρόεδρος της "Δημοκρατίας" έπρεπε εντός 3 μηνών να δημοσιεύσει το πλήρες κείμενο του Συντάγματος.
Η δημοσίευση του "Συντάγματος" του 1973 έγινε την Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 1973 με το Προεδρικό Διάταγμα 370/1973 (ΦΕΚ Α 266/04.10.1973).
Μονοπρόσωπο ολοκληρωτικό καθεστώς
Ένα ακόμα επιχείρημα των νοσταλγών της χούντας είναι ότι τάχα η Ελλάδα όδευε προς την Δημοκρατία. Ότι ο Παπαδόπουλος με την "φιλελευθεροποίηση" είχε δρομολογήσει την δήθεν αυτοκατάργηση της χούντας την οποία εμπόδισε η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Το επιχείρημα αυτό είναι τόσο σαθρό που καταρρέει πολύ εύκολα.
Με το "Σύνταγμα" του 1973, ο Παπαδόπουλος απαλλάχθηκε από τον Γλύξμπυργκ και εγκατέστησε ένα μονοπρόσωπο ολοκληρωτικό καθεστώς το οποίο καμία σχέση δεν είχε με την δημοκρατία. Είχε συγκεντρώσει υπερεξουσίες στο πρόσωπό του αντίστοιχες της απόλυτης μοναρχίας. Ως Πρόεδρος της "Δημοκρατίας":
1) Συγκέντρωσε όλη την εκτελεστική (κυβερνητική) εξουσία στα χέρια του (άρ. 49). Την Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 1973 δημοσιεύτηκε το Νομοθετικό Διάταγμα περί Υπουργικού Συμβουλίου ΝΔ 175/1973 (ΦΕΚ Α 230/24.09.1973). Σύμφωνα με αυτό, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δηλαδή ο Παπαδόπουλος, ήταν και Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου. Υπό "πλήρη σύνθεση" αποτελούνταν από τον Πρωθυπουργό, τους Αντιπροέδρους της Κυβερνήσεως και όλους τους Υπουργούς. Υπό "περιορισμένη σύνθεση" αποτελούνταν από τον Πρωθυπουργό, τους Αντιπροέδρους της Κυβερνήσεως και τους Υπουργούς Συντονισμού (οικονομικών), παρά τω Πρωθυπουργώ, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό.
2) Θέσπισε το ποινικώς ανεύθυνο για τον εαυτό του ώστε να μην λογοδοτεί στα δικαστήρια (άρ. 41). Τελούσε υπό ασυλία και εάν κινούνταν ποινική διαδικασία εις βάρος του, η μόνη ποινή που μπορούσε να του επιβληθεί ήταν απλώς να εκπέσει από το αξίωμά του κι όχι η φυλάκισή του (άρ. 41 παρ. 3).
3) Είχε την αρμοδιότητα, με το άρθρο 56 παρ. 1, να διορίζει το 10% των Βουλευτών (τους 20 από τους 200). Οι υπόλοιποι 180 θα εκλέγονταν.
4) Επέλεξε τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου
5) Συγκέντρωσε την αποκλειστική εξουσία να αποφασίζει για ζητήματα άμυνας, ασφάλειας, εξωτερικής πολιτικής και δημόσιας τάξης (άρ. 49 παρ. 1)
6) Ο ίδιος θα επέλεγε τους Υπουργούς Άμυνας, Εξωτερικών και Δημόσιας Τάξης κι όχι ο Πρωθυπουργός (άρ. 43 παρ. 1)
7) Είχε την εξουσία να κηρύσσει στρατιωτικό νόμο στην χώρα χωρίς να χρειάζεται προσυπογραφή άλλου πολιτειακού παράγοντα όπως πχ του πρωθυπουργού (άρθρο 25). Αυτό σημαίνει ότι μπορούσε να κηρύσσει στρατιωτικό νόμο όποτε ήθελε. Την δυνατότητα αυτή την αξιοποίησε στις 17 Νοεμβρίου 1973, μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, για να κηρύξει στρατιωτικό νόμο σε όλη την Ελλάδα. Ο τότε πρωθυπουργός Μαρκεζίνης δεν προσυπέγραψε το διάταγμα. Το έκανε μόνος του ο Παπαδόπουλος.
8) Είχε την εξουσία να καθορίζει ο ίδιος προσωπικά τον προϋπολογισμό των Ενόπλων Δυνάμεων
9) Απαγόρευσε την σύσταση εξεταστικών επιτροπών της Βουλής για ζητήματα αναγόμενα στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα, δηλαδή για τομείς πολιτικής τους οποίους είχε αναλάβει ο ίδιος, εξασφαλίζοντας έτσι για το πρόσωπό του το ανέλεγκτο καθώς και τη μη λογοδοσία (άρ. 77 παρ. 3)
10) Νομιμοποίησε οποιαδήποτε επόμενη Χούντα ανακηρύσσοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις, των οποίων ως ΠτΔ ήταν αρχηγός, σε φύλακες "του κρατούντος πολιτεύματος και του κοινωνικού καθεστώτος έναντι πάσης επιβουλής" (άρ. 128)
11) Θεσμοθέτησε για τον εαυτό του προεδρική θητεία μέχρι το 1981 δηλαδή θα ήταν κυρίαρχος στα πράγματα για 14 χρόνια τουλάχιστον (από το 1967) χωρίς να έχει εκλεγεί ποτέ.
12) Όρισε στο άρθρο 133 ότι για την αναθεώρηση των διατάξεων οι οποίες αφορούσαν στις υπερεξουσίες του, απαιτούνταν πλειοψηφία 90% της Βουλής. Ο ίδιος όμως διόριζε με απευθείας απόφασή του το 10% των Βουλευτών.
13) Αυτοανακηρύχθηκε πηγή της νομιμότητας των δικαστικών αποφάσεων με το άρθρο 3 παρ. 3 το οποίο όριζε ότι οι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται στο όνομα του Προέδρου της Δημοκρατίας κι όχι στο όνομα του ελληνικού λαού όπως ορίζει το ισχύον Σύνταγμα.
14) Αυτοανακηρύχθηκε σε σύμβολο της ενότητας του έθνους (άρ. 30 παρ. 1)
15) Μπορούσε να παύσει την Κυβέρνηση όποτε ήθελε (άρ. 43 παρ. 1)
16) Μπορούσε να διαλύσει τη Βουλή όποτε ήθελε (άρ. 44 παρ. 4)
17) Εάν δεν συμφωνούσε με κάποιον νόμο που ψήφιζε η Βουλή μπορούσε να μην τον κάνει δεκτό και να διενεργήσει δημοψήφισμα (άρ. 46 παρ. 3)
Είναι προφανές ότι κάθε άλλο παρά δημοκρατία ήταν το "Παπαδοπουλικό Πολίτευμα". Καταρρέει, λοιπόν, το επιχείρημα των νοσταλγών της χούντας ότι τάχα ήταν προ των πυλών η Δημοκρατία, ότι το καθεστώς θα παρέδιδε την εξουσία με εκλογές και ότι έτσι θα καταργούσε τον εαυτό του.
Ο Παπαδόπουλος δημιούργησε για τον εαυτό του μια απόλυτη και ελεγχόμενη μοναρχία. Ένα μονοπρόσωπο ολοκληρωτικό καθεστώς. Ακόμα και εάν γίνονταν γνήσιες και ανόθευτες εκλογές, ο εκλεγμένος Πρωθυπουργός δεν θα είχε καμία εξουσία διότι όλες τις εξουσίες τις κράτησε για τον εαυτό του ο Παπαδόπουλος.
Ακόμα κι αν ο Καραμανλής, ο οποίος ήταν παλιός γνωστός των χουντικών, αποφάσιζε να κατέβει στις εκλογές, δεν θα είχε καμία εξουσία ως πρωθυπουργός. Θα ήταν Πρωθυπουργός υπό απαγόρευση. Πρωθυπουργός υπό τον Παπαδόπουλο.
Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους το παλιό πολιτικό προσωπικό δεν είχε δείξει την διάθεση να συμμετάσχει στην "νέα δημοκρατία".
Αλήθεια όμως, αφού είναι έτσι, αφού η χώρα όδευε προς την Δημοκρατία και προς ελεύθερες εκλογές, γιατί και ο ίδιος ο Παπαδόπουλος δεν μπήκε στην εκλογική μάχη? Γιατί φρόντισε εκ των προτέρων να αυτοανακηρυχθεί "Πρόεδρος της Δημοκρατίας" έως το 1981 αντί να θέσει τον εαυτό του ως υποψήφιο σε "προεδρικές" εκλογές. Γιατί δεν θέλησε να δοκιμαστεί κι αυτός στον εκλογικό στίβο? Αφού υποτίθεται ότι είχε λαϊκό έρεισμα. Τί φοβόταν?
Μόνο άσχετοι ή απολογητές της Χούντας θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι η δήθεν φιλελευθεροποίηση ήταν μία προσπάθεια εκδημοκρατισμού. Ήταν μια προσπάθεια συντήρησης του καθεστώτος στο διηνεκές μέσω της ανακαίνισης των συμβόλων και μάλιστα σε ακόμα πιο άγρια μορφή.
Η δήθεν φιλελευθεροποίηση ήταν μια ναρκοθετημένη πορεία προς την μονιμοποίηση της Χούντας υπό έναν δήθεν δημοκρατικό μανδύα.
Ακολουθήστε μας στο BlueSky, στο mastodon, στο twitter και στο Facebook
