Τουλάχιστον δύο προτάσεις της Χούντας φάνηκαν πολύ καλές ιδέες στον Στέφανο Κασσελάκη, ο οποίος έσπευσε ελαφρά τη καρδία να τις υιοθετήσει. Η μία αφορά στο ασυμβίβαστο υπουργού και βουλευτή. Η άλλη στην αστυνόμευση των κομμάτων, μέσω της δυνατότητας "παρέμβασης" του Αρείου Πάγου στα εσωτερικά τους. Για τα στελέχη των κομμάτων τα οποία προσδιορίζονται ως προοδευτικά - δημοκρατικά, υπάρχει ένας γενικός κανόνας ο οποίος μπορεί να διατυπωθεί περίπου ως εξής: Αν κάτι το έκανε η Χούντα, ασ' το στην άκρη και μην το υιοθετείς, όσο καλή ιδέα κι αν σου ακούγεται. Ψάξε πρώτα αν είχε πει κάτι ο Ανδρέας Παπανδρέου για το θέμα και μετά πήγαινε μια βόλτα να το ξεχάσεις. Αν αγνοείς ότι το είχε ήδη προτείνει η χούντα, τότε δεν κάνεις για την δουλειά ή, κάνεις για την δουλειά αλλά είσαι σε λάθος κόμμα.
Ακολουθήστε μας στο BlueSky, στο mastodon, στο twitter και στο Facebook
1η: Ασυμβίβαστο βουλευτών - υπουργών
Καλή ιδέα φάνηκε στον Στέφανο Κασσελάκη να θεσπιστεί ένα ασυμβίβαστο βουλευτών - υπουργών. Οι Υπουργοί να μην είναι Βουλευτές. Έτσι, απλά και ανιστόρητα. Χωρίς ανάλυση, χωρίς επεξεργασία, χωρίς να παρουσιάσει κάποια πρόταση, χωρίς στοιχεία, χωρίς τίποτα.
Ειδικότερα, τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024, στο forum του Οικονομικού Ταχυδρόμου, ο Στέφανος Κασσελάκης είπε τα εξής:
Και να το πάμε ένα βήμα παραπάνω? Αμφιβάλει κανείς ότι ο κος. Καραμανλής είχε διορίσει όλο αυτό το σύστημα κόσμου στα τρένα ως Υπουργός Μεταφορών? Νομίζω αυτό έχει ειπωθεί και στην επιτροπή στη Βουλή ότι ισχύει. Άρα, έχει έρθει η στιγμή να συζητήσουμε σοβαρά για ασυμβίβαστο μεταξύ υπουργών και βουλευτών. Δεν είναι δυνατόν να βολεύεις κόσμο σε μια μικρή εκλογική περιφέρεια και να ελέγχεις δισεκατομμύρια σε μία χώρα χωρίς θεσμικά αντίβαρα. Πείτε μου κάτι, αυτό που λέω είναι αριστερό ή δεξιό? Ή είναι απλά θέμε κοινής λογικής και υγιούς δημοκρατίας? [..] Είμαστε μία μικρή χώρα. Πάντα θα υπάρχουν προσωπικές σχέσεις. Αλλά είναι ένα πράγμα ο υπουργός να διορίζει για να επανεκλέγεται [..]
Επειδή ο Κασσελάκης αναρωτήθηκε εάν αυτό είναι αριστερό ή δεξιό, μια πρώτη απάντηση είναι ότι είναι κατ' αρχήν χουντικό, επειδή η Χούντα το εμπνέυστηκε και το θέσπισε πρώτη αυτό το ασυμβίβαστο.
Μάλιστα, η πρόταση αυτή του φάνηκε τόσο καλή που την επανέλαβε και ένα μήνα αργότερα, στον ΑΝΤ1 στην εκπομπή του Γιώργου Λιάγκα την Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2025 λέγοντας ότι:
Θα θέσω σε διαβούλευση στο Κίνημα, στη βάση, το να έχουμε ασυμβίβαστο βουλευτών - υπουργών. Πές μου εσύ ποιο από τα συστημικά κόμματα θα συμφωνήσει με αυτό.
Στην συνέντευξη αυτή ο Κασσελάκης το πήγε κι ένα βήμα παραπέρα. Αφενός τοποθετήθηκε ξεκάθαρα υπέρ της θέσπισης τέτοιου ασυμβίβαστου και αφετέρου διαχώρησε το Κίνημα Δημοκρατίας από τα "συστημικά" κόμματα.
Η Χούντα είχε θεσπίσει ασυμβίβαστο βουλευτών - υπουργών
Μετά το κίνημα του Ναυτικού τον Μάϊο του 1973, η Χούντα ανακήρυξε την "δημοκρατία" και προχώρησε στην θέσπιση νέου "συντάγματος".
Το άρθρο 88 παρ. 2 του χουντικού "Συντάγματος" του 1973, προέβλεπε ότι
"Εξαιρέσει του Πρωθυπουργού και των Αντιπροέδρων της Κυβερνήσεως, ουδείς βουλευτής δύναται να διορισθή μέλος της Κυβερνήσεως ή Υφυπουργός και αν ακόμη παραιτηθή του βουλευτικού αξιώματος"
Το είχε θεσπίσει η Χούντα, λοιπόν, αυτό το ασυμβίβαστο. Ιδού, λοιπόν, η πρόταση του Στέφανου Κασσελάκη με "σάρκα και οστά". Μπορεί να πάρει το άρθρο 88 παρ. 2 του Χουντικού "Συντάγματος" ως έχει και να το θέσει σε διαβούλευση μεταξύ των μελών του Κινήματος Δημοκρατίας. Θα έχει τρομερό ενδιαφέρον να θέσει ένα δημοκρατικό κόμμα μία χουντική πρόταση σε διαβούλευση.
Τί υποτίθεται ότι εξυπηρετεί το ασυμβίβαστο
Ο Κασσελάκης υπονόησε ότι το ασυμβίβαστο βουλευτή - υπουργού είναι ο τρόπος για να καταπολεμηθούν το ρουσφέτι, οι πελατειακές σχέσεις, η διαφθορά και η διαπολοκή.
Προς επίρρωση του ισχυρισμού του, έφερε ως παράδειγμα τον Κ. Αχ. Καραμανλή ο οποίος ως Υπ. Μεταφορών είχε κάνει ρουσφετολογικές προσλήψεις στην εκλογική του περιφέρεια και για τον λόγο αυτό εξελέγη και πάλι βουλευτής στις εκλογές του 2023, παρά το έγκλημα των Τεμπών.
Άρα, σύμφωνα με το απλοϊκό σκεπτικό του Κασσελάκη, εάν υπήρχε ήδη το ασυμβίβαστο, τί θα γίνονταν? Δεν θα εκλέγονταν και πάλι ο Καραμανλής επειδή δεν θα υπήρχε η προσδοκία να γίνει υπουργός άρα και να κάνει νέες ρουσφετολογικές προσλήψεις? Υπενθυμίζεται ότι ο Καραμανλής δεν είναι πλέον υπουργός και κατέβηκε στις εκλογές χωρίς να υπάρχει η προσδοκία ότι θα υπουργοποιηθεί και πάλι. Παρόλα αυτά οι πολίτες των Σερρών τον εξέλεξαν και πάλι.
Η θεωρία του Κασσελάκη βασίζεται στην απλοϊκή υπόθεση ότι οι βουλευτές, υπό την προσδοκία της υπουργοποίησής τους, αναπτύσσουν πελατειακές σχέσεις με το εκλογικό σώμα και ότι αυτά τα φαινόμενα θα σταματήσουν με μαγικό τρόπο εάν θεσπιστεί το ασυμβίβαστο.
Η απλοϊκές προτάσεις σε σύνθετα ζητήματα είναι συνήθως και εσφαλμένες.
Χαρακτηριστική είναι η φράση που αποδίδεται στον Αμερικανό δημοσιογράφο και σατιρικό συγγραφέα H.L. Mencken:
"For every complex problem there is an answer that is clear, simple, and wrong.""Για κάθε σύνθετο πρόβλημα υπάρχει μία λύση η οποία είναι ξεκάθαρη, απλή και λάθος"
Η ελληνική εμπειρία έχει δείξει ότι όταν ορθώνεται ένα εμπόδιο, βρίσκεται ο τρόπος να παρακαμφθεί. Η δημοσίευση των δαπανών στην Δι@ύγεια για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι έχει εκθέσει πολλές φορές πρόσωπα και φορείς, εν τούτοις δεν εμπόδισε και δεν σταμάτησε την σπατάλη δημοσίου χρήματος. Δεν σταμάτησαν για παράδειγμα οι απευθείας αναθέσεις επειδή δημοσιεύονται. Σημειωτέον ότι η δημοσίευση δεν επιτελεί μόνο τον ρόλο της αποκάλυψης αλλά και του στιγματισμού όσων κατασπαταλούν το δημόσιο χρήμα. Παρόλα αυτά, ούτε ο στιγματισμός στάθηκε ικανός να αποτρέψει την σπατάλη και την διαπλοκή.
Είναι απλοϊκό και λάθος να πιστεύει κανείς ότι η θέσπιση του ασυμβίβαστου ως διά μαγείας θα σταματήσει τις πελατειακές σχέσεις. Οι παρενέργειες που θα προκαλέσει στην δημοκρατία είναι πολύ περισσότερες από το όποιο προσδοκώμενο όφελος.
Είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να αποδώσει ένα τέτοιο μέτρο στην καταπολέμηση της διαπλοκής και των πελατειακών σχέσεων διότι είναι σαν να πιστεύει (αφελώς) κανείς ότι δεν θα βρεθούν άλλα κανάλια να υποκαταστήσουν την σύνδεση βουλευτή και υπουργού.
Διάκριση εξουσιών
Υπάρχει μία πτυχή στο ασυμβίβαστο την οποία προφανώς αγνοεί ο Κασσελάκης και την οποία δεν έδειξε ότι είχε στο μυαλό του, όταν έλεγε όσα είπε. Η πτυχή αυτή έχει μόνο τεχνικό ενδιαφέρον και είναι εκείνη της διάκρισης των εξουσιών κατά το άρθρο 26 του Συντάγματος.
Σύμφωνα με αυτό, την νομοθετική εξουσία την ασκεί η Βουλή και την εκτελεστική εξουσία την ασκεί η Κυβέρνηση. Δηλαδή, άλλο σώμα νομοθετεί και άλλο σώμα ασκεί την εκτελεστική εξουσία. Άρα, υποστηρίζουν κάποιοι, ότι οι βουλευτές νομοθετούν και οι υπουργοί πρέπει να μην ανήκουν στο νομοθετικό αλλά μόνο στο σώμα που ασκεί την εκτελεστική εξουσία, ήτοι στην κυβέρνηση.
Έχει υποστηριχθεί η άποψη ότι το ασυμβίβαστο θα μπορούσε να θεμελιωθεί σε αυτήν την αρχή. Εδώ όμως υπάρχει σοβαρός επιστημονικός αντίλογος διότι ένα τέτοιο σκεπτικό βασίζεται στην υπόθεση ότι το Σύνταγμα καθιερώνει απόλυτα στεγανά μεταξύ των 3 εξουσιών, κάτι το οποίο δεν ισχύει. Εξάλλου, δεν είναι άγνωστη στην ελληνική συνταγματική τάξη η έννοια της "διασταύρωσης των εξουσιών".
Δεν χρειάζεται όμως περισσότερη ανάλυση το ζήτημα αυτό διότι η προσέγγιση μιας τέτοιας ρύθμισης θα ήταν καθαρά τεχνική, δηλαδή ο επιδιωκόμενος σκοπός θα ήταν απλώς η ευθυγράμμιση με το γράμμα του άρθρου 26 του Συντάγματος κι όχι η επιδίωξη κάποιου περαιτέρω σκοπού όπως η καταστολή της διαπλοκής, των πελατειακών σχέσεων και της διαφθοράς, όπως εξήγγειλε ο Κασσελάκης.
Λαϊκή νομιμοποίηση
Η ζημία την οποία θα προκληθεί από μία τέτοια ρύθμιση είναι μεγαλύτερη από το προσδοκώμενο οφελος.
Γιατί και η Χούντα ήθελε τον διαχωρισμό βουλευτών - υπουργών? Επειδή ενδιαφέρονταν για την δημοκρατία και την αρχή της διάκρισης των εξουσιών? Το πιστεύει κανείς αυτό? Ή μήπως επειδή ήθελε να καταπολεμήσει την διαφθορά, την διαπλοκή και το ρουσφέτι?
Η απάντηση βρίσκεται στην λαϊκή νομιμοποίηση. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα, πηγη κάθε εξουσίας είναι ο λαός (άρθρο 1 παρ. 2 και 3 του Συντάγματος). Κάθε εξουσία σε μια δημοκρατική Πολιτεία πρέπει να έχει λαϊκή νομιμοποίηση. Η άμεση λαϊκή νομιμοποίηση γίνεται μόνο με εκλογές. Είναι περίεργο ότι το αγνοεί αυτό ο Κασσελάκης, του οποίου το κεντρικό επιχείρημα απέναντι στην πραξικοπηματική καθαιρεσή του ήταν ότι εκλέχθηκε άμεσα από τον λαό του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι βουλευτές εκλέγονται από τον λαό κι έχουν άμεση λαϊκή νομιμοποίηση. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται έμμεσα, δηλαδή όχι απευθείας από τον λαό αλλά από τους Βουλευτές τους οποίους έχει εκλέξει ο λαός. Γιατί γίνεται αυτό? Διότι η άμεση λαϊκή νομιμοποίηση σχετίζεται με το εύρος των εξουσιών κάθε οργάνου. Εάν ο ΠτΔ εκλέγονταν άμεσα από τον λαό, εκτός του ότι θα αποκτούσε πολιτικό ρόλο ως εκπρόσωπος του λαού, θα έπρεπε αυτό να μεταφραστεί και σε αυξημένες εξουσίες και αρμοδιότητες. Η εκλογή ΠτΔ απευθείας από τον λαό θα συνοδεύονταν αναγκαστικά από αυξημένες αρμοδιότητες, κάτι που θα αλλοίωνε την φυσιογνωμία του πολιτεύματος το οποίο θα μετατρέπονταν σε προεδρικό.
Η πρόταση της Χούντας και του Κασσελάκη είναι να αντικαταταθεί η κυβέρνηση, ένα σώμα το οποίο σήμερα αποτελείται κυρίως από εκλεγμένους, από ένα σώμα το οποίο δεν έχει άμεση λαϊκή νομιμοποίηση. Δηλαδή, οι αποφάσεις που καθορίζουν σημαντικά την ζωή των πολιτών και τους θεσμούς, να λαμβάνονται από ένα σώμα το οποίο δεν εξέλεξε ο λαός και το οποίο δεν λογοδοτεί ενώπιον του λαού.
Αυτό ήθελε να πετύχει η χούντα με την ελεγχόμενη "φιλελευθεροποίηση" και θέσπισε το ασυμβίβαστο. Για να εμφανιστεί εξωτερικά ως δημοκρατικό κράτος, θα έκανε μεν εκλογές πλην όμως η ψήφος των πολιτών δεν θα είχε απολύτως κανένα αντίκρυσμα σε επίπεδο εκτελεστικής εξουσίας. Ήταν ένας τρόπος για να αποκλειστεί ο λαός, μέσω των εκλεγμένων εκπροσώπων του, από την κυβέρνηση της χώρας. Εκεί αποσκοπούσε η χούντα. Ο αείμνηστος Γεώργιος Παπανδρέου είχε πει το ανεπανάληπτο "Ο Βασιλεύς βασιλεύει και ο Λαός κυβερνά".
Όσα γράφονται εδώ είναι basics του Συνταγματικού Δικαίου και της πολιτικής ιστορίας. Ο Κασσελάκης όχι μόνο τα αγνοεί αλλά όπως φαίνεται δεν ρώτησε κι όλας για να μάθει. Και τα επαναλαμβάνει λες και είπε κάτι πρωτότυπο ή κάτι σπουδαίο.
"Όχι" κι από τον Ανδρέα στο ασυμβίβαστο
Με την αυτοπεποίθηση εκείνου ο οποίος αγνοεί για τί πράγμα ακριβώς μιλάει, ο Κασσελάκης αναρωτήθηκε εάν η πρότασή του για το ασυμβίβαστο είναι κάτι αριστερό ή δεξιό, θεωρώντας ότι είπε κάτι πρωτότυπο, ρηξικέλευθο και σπουδαίο, το οποίο τάχα θα στριμώξει τους "συστημικούς" πολιτικούς του αντιπάλους. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι αγνοεί πως οι προτάσεις του είναι χουντικής έμπνευσης.
Κανονικά, με μόνη την διαπίστωση ότι πρόκειται για χουντική ρύθμιση, θα έπρεπε να σταματήσει οποιαδήποτε περαιτέρω ανάλυση ως περιττή.
Πάντοτε όμως είναι χρήσιμο για τους προοδευτικούς δημοκρατικούς πολιτικούς, πριν πουν κάτι, να ανατρέξουν να δουν εάν ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε τοποθετηθεί για το θέμα. Η άποψη του Ανδρέα Παπανδρέου λειτουργεί ως πυξίδα για πού βρίσκεται το ορθό.
Στην συζήτηση για το Σύνταγμα του 1975 ενώπιον της Βουλής, ο Ανδρέας Παπανδρέου (πρακτικά 16.04.1975 σελ. 300) είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο να θεσπιστεί ασυμβίβαστο βουλευτή - υπουργού, λέγοντας:
"Έχομεν δύο στόχους όταν συνθέτωμεν Κυβέρνηση. Ένας στόχος είναι η απόδοσις, έργον, γνώση. Ο άλλος στόχος είναι η έκφραση της λαϊκής θελήσεως μέσω της Βουλής, μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου. Είναι σαφές ότι εάν έχωμεν εξωλαϊκόν παράγοντα εις την θέσιν του Υπουργού, η ευθύνη απέναντι του λαού αλλοιώνεται. Δεν είναι η ίδια. Μόνο εκλεγμένος από τον λαόν μπορεί να έχη τέτοια ευθύνην κατευθύνσεως πολιτικής σε ένα τομέα της δημόσιας ζωής. Δεν μπορώ να εμπιστευθώ τον επιστήμονα, τον τεχνοκράτη, τον οικονομολόγο, αν θέλετε, να ασκήση αυτή την ευθύνη, εκτός εάν - και συνδέεται αυτό με άλλες όψεις της προτάσεως - ο Πρωθυπουργός και μόνον έχει την ευθύνη, οπότε είναι σχεδόν Πρόεδρος."
Ως βαθιά δημοκράτης και έχοντας πολιτική εμπειρία, ο Ανδρέας Παπανδρέου έδινε μεγάλη βαρύτητα στην λαϊκή νομιμοποίηση της εκτελεστικής εξουσίας. Στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση κινείται η, δανεισμένη από την χούντα, πρόταση του Κασσελάκη.
Είναι ανεξήγητο γιατί επιμένει στην πρόταση να στελεχώνεται η εκτελεστική εξουσία, δηλαδή η εξουσία εκείνη η οποία καθορίζει την ζωή των πολιτών αλλά και την Δημοκρατία μέσω των θεσμών, από ανθρώπους που δεν έχουν λαϊκή νομιμοποίηση, αντί να ζητάει το ακριβώς αντίθετο.
Το καλό σενάριο είναι ότι ο Κασσελάκης είπε όσα είπε αγνοώντας ότι, όχι απλώς δεν πρόκειται για πρωτότυπη πρόταση, αλλά ότι ήταν ρύθμιση που έφερε η χούντα. Το κακό σενάριο είναι ότι είχε γνώση ότι πρόκειται για χουντική πρόταση και παρόλα αυτά την υιοθέτησε. Βέβαια, κανένα από τα δύο σενάρια δεν είναι καλά για κάποιον που θέλει να λέγεται πολιτικός, ούτε αυτό της άγνοιας και των ανεπεξέργαστων προτάσεων ούτε αυτό της υιοθέτησης χουντικών προτάσεων.
2η: Να αστυνομεύει ο Άρειος Πάγος τα εσωτερικά των κομμάτων
Η επόμενη χουντικής έμπνευσης πρόταση που είπε ο Στέφανος Κασσελάκης τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024, στο forum του Οικονομικού Ταχυδρόμου, αφορούσε στην δυνατότητα "παρέμβασης' του Αρείου Πάγου στα εσωτερικά των κομμάτων.
Η οδυνηρή εμπειρία για τον ίδιο αλλά και για τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, από την πραξικοπηματική καθαίρεσή του και τον αποκλεισμό των συνέδρων από το συνέδριο, δικαιλογεί σε έναν βαθμό την αγανάκτησή του. Δεν δικαιολογεί όμως το να καταθέτει ανεπεξέργαστες και πρόχειρες προτάσεις.
Αφού εξιστόρησε τις πράγματι αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις και τους αποκλεισμούς που έγιναν στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ στις 8 Νοεμβρίου 2024, είπε τα εξής:
Κασσελάκης: Για να είμαστε ειλικρινείς, σε άλλες χώρες, θα είχε παρέμβει το ανώτατο δικαστήριο.
Δημοσιογράφος: Τί εννοείτε? Για την λειτουργία ενός κόμματος?
Κασσ.: Για την λειτουργία ενός κόμματος. Γιατί αυτό το οποίο είδαμε ήταν κατάλυση συνταγματικών δικαιωμάτων. Είναι συνταγματικό δικαίωμα το να έχεις μεταχείριση ως ισότιμο μέλος ενός κόμματος. [..] Ποιο είναι το όριο? Δηλαδή, τα κόμματα είναι ανεξέλεγκτα? Ποιο είναι
Δημ.: Μα, το κόμμα έχει λειτουργία αυτόνομη. Έχει καταστατικό....
Κασσ.: Δεν μπορεί να παραβιάζει τα συνταγματικά δικαιώματα.
Δημ.: Θα μπορεί αύριο ο Άρειος Πάγος να παρεμβαίνει στην λειτουργία των κομμάτων?
Κασσ.: Κατά την γνώμη μου έπρεπε
Δημ.: Μου φαίνεται περίεργο
Κασσε.: Υπάρχουνε απολύτως θεσμικά όρια όταν ένας άνθρωπος πληρώνει για να ψηφίσει, εκλέγεται και αποκλείεται παράνομα, πρέπει να υπάρχει δικαιοσύνη. Έτσι δεν είναι? Εάν κάποιος διαφωνεί με αυτό, να μας πεί με τί συμφωνεί.
Στον δημοσιογράφο φάνηκαν παράξενα όσα είπε ο Κασσελάκης επειδή προφανώς είχε υπόψη την αρχή της αυτορρύθμισης των κομμάτων, για ό,τι αφορά στα εσωτερικά τους θέματα (interna corporis).
O Κασσελάκης, όχι μόνο θεώρησε ότι ο Άρειος Πάγος πρέπει να αστυνομεύει τα εσωτερικά των κομμάτων αλλά και ότι θα πρέπει να "παρεμβαίνει" αυτεπαγγέλτως λέγοντας: "σε άλλες χώρες, θα είχε παρέμβει το ανώτατο δικαστήριο". Οι προτάσεις του είναι επικίνδυνες για την δημοκρατία.
Το πρώτο θέμα που θα έπρεπε να απασχολήσει τον κο. Κασσελάκη είναι το γιατί πιστεύει ότι τα ανώτατα δικαστήρια ή συγκεκριμένα ο Άρειος Πάγος, είναι οι θεματοφύλακες της δημοκρατίας και οι χωροφύλακες των κομμάτων. Σε τί βασίζει την πίστη του ότι τα ανώτατα δικαστήρια ότι δεν θα αυθαιρετήσουν, ότι οι δικαστικοί λειτουργοί είναι προσηλωμένοι όλοι ανεξαιρέτως στην διαφύλαξη της δημοκρατίας και δεν είναι εκτεθειμένοι σε εξωτερικές πιέσεις?
Οι δικαστικοί λειτουργοί δεν έχουν οριστεί ως κέρβεροι της Δημοκρατίας, ούτε φυλούν Θερμοπύλες, διότι τότε ο ρόλος τους θα ήταν πολιτικός. Υπάρχει λόγος που πρέπει να παραμένουν εκτός του πολιτικού παίγνιου. Πολλώ δε μάλλον, δεν είναι ο ρόλος τους να παριστάνουν τους τοποτηρητές των εσωτερικών των κομμάτων. Ίσως να μην γνωρίζει ότι στο παρελθόν, τα ανώτατα δικαστήρια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κατάλυση της Δημοκρατίας. Ίσως να μην γνωρίζει ότι ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Κόλλιας, όχι απλώς έμεινε άπραγος μπροστά στο πραξικόπημα του 1967 αλλά ορκίστηκε πρώτος χουντικός Πρωθυπουργός. Ίσως να αγνοεί ότι οι δικαστικοί λειτουργοί δέχτηκαν να στελεχώσουν τα χουντικά έκτακτα στρατοδικεία. Ίσως να αγνοεί ότι ο Άρειος Πάγος νομιμοποίησε τα νόθα δημοψηφίσματα του 1968 και του 1973. Πιθανότατα δεν ξέρει ότι η δικαστική εξουσία δεν έχει άμεση λαϊκή νομιμοποίηση κι ότι, ως εκ τούτου, κι αυτή ανά πάσα στιγμή κρίνεται ("και οι κρίνοντες κρίνονται" έλεγε ο Γεώργιος Παπανδρέου).
Το 1973, η Χούντα είχε κάνει πράξη την πρόταση του Κασσελάκη. Δεν πρόλαβε όμως να τα εφαρμόσει.
Ειδικότερα, η Χούντα με το άρθρο 58 του χουντικού "Συντάγματος" του 1973, για να νομιμοποιήσει την αστυνόμευση των κομμάτων από το "Συνταγματικό Δικαστήριο", το πρώτο βήμα που έκανε ήταν να τυποποιήσει την διαδικασία ανάδειξης των αρχηγών των κομμάτων και των οργάνων τους, μέσω εκλογής από αντιπροσωπευτικά σώματα. Με την πρόβλεψη ενιαίου τρόπου εκλογής για όλα τα κόμματα, άνοιξε ο δρόμος για να ορίσει ως τοποτηρητή το χουντικό "Συνταγματικό Δικαστήριο", το οποίο είχε ήδη στελεχώσει με προσωπικές του επιλογές ο δικτάτορας Παπαδόπουλος.
Το δικαστήριο αυτό είχε την εξουσία να εγκρίνει τα καταστατικά των κομμάτων, τα οποία ήταν υποχρεωτικό να εναρμονίζονται με τους ορισμούς του άρθρου 58 του χουντικού "Συντάγματος" του 1973. Χωρίς την έγκριση του καταστατικού από τον Άρειο Πάγο, τα κόμματα δεν μπορούσαν να λάβουν μέρος σε εκλογές.
Επιπλέον, το "Συνταγματικό Δικαστήριο" ήταν σε διαρκή εγρήγορση για να μπορεί να παρέμβει αυτεπαγγέλτως προς διάλυση των κομμάτων. Η χούντα είχε μεριμνήσει για την αυτεπάγγελτη παρέμβαση του δικαστηρίου, όπως ακριβώς ονειρεύεται και ο Στέφανος Κασσελάκης.
Παρέλειψε όμως ο Στέφανος Κασσελάκης να διευκρινήσει σε ποιες ακριβώς χώρες "θα είχε παρέμβει το ανώτατο δικαστήριο". Σε χώρες της Αφρικής? Δεν είναι μόνο ότι έχει θολή εικόνα για το πως λειτουργούν οι δημοκρατικοί θεσμοί αλλά και ότι δεν κρύβει την άγνοιά του, ούτε και κρατά επιφυλάξεις. Ομιλεί με απόλυτη βεβαιότητα για θέματα που αγνοεί.
Τί είχε πει ο Ανδρέας
Επαναλαμβάνεται ότι είναι αυτονόητο πως οποιαδήποτε πρόταση, από την στιγμή που είναι χουντική - αντιδραστική, πρέπει να απορρίπτεται χωρίς να χρειάζεται περεταίρω επεξεργασία. Είναι χουντικής έμπνευσης = τέλος της συζήτησης.
Παρόλα αυτά, το 1975, και ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν καχύποπτος και είχε διαγνώσει τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθούν διατάξεις σαν αυτές της τροπολογίας Βορίδη εις βάρος και των δημοκρατικών κομμάτων. Διότι είχε την εμπειρία της κατάχρησης αντίστοιχων διατάξεων και στο παρελθόν. Διατάξεων που είχαν θεσπιστεί στο όνομα της δημοκρατίας και οδήγησαν σε εξορίες, ξερονήσια, τουφεκισμούς και βασανιστήρια.
Την απάντηση για την αστυνόμευση των κομμάτων ο Ανδρέας την έδωσε στην Ολομέλεια της Βουλής την 22.04.1975 (πρακτικά ολομέλειας σελ. 364) με την ευκαιρία της συζήτησης της διάταξης για την απαγόρευση των κομμάτων:
Προτιμώ τη δυνατότητα να μπουν στην πολιτική ζωή άνθρωποι που υπονομεύουν τον ελεύθερο βίο παρά να δώσω δύναμη στην Πολιτεία να καταργεί κόμματα τα οποία υπηρετούν την ελευθερία και τη Δημοκρατία, διότι εκεί καταλήγει το πράγμα και όπου επιχειρήθη αυτή η προσπάθεια δεν επέτυχε. [..] Εάν λοιπόν εις το σύνολό του δούμε το θέμα και εάν του δώσουμε τις σωστές του διαστάσεις, πραγματικά πιστεύω ότι δεν μας χρειάζεται η αστυνόμευση των Κομμάτων. Αντιθέτως, η παρουσία μιας τέτοιας παραγράφου στο Σύνταγμά μας του προσδίδει χαρακτήρα αντιδημοκρατικό και εις τη περίπτωση αυτή θυμίζει τα Συντάγματα της δικτατορίας, ειδικά το τελευταίο Σύνταγμα της δικτατορίας
Σε τί ακριβώς βασίστηκε ο Κασσελάκης για να σχηματίσει και να θεμελιώσει την πρότασή του? Σε τί βασίζει την πεποίθησή του ότι τέτοια ρύθμιση δεν ανοίγει τον δρόμο για την κατάχρησή της? Τί τον κάνει να μην ανησυχεί ότι το ίδιο του το κόμμα δεν θα πέσει θύμα μιας τέτοιας κατάχρησης και αυθαιρεσίας? Δεν γνωρίζει ότι τέτοιες ρυθμίσεις εμφανίστηκαν στην πολιτική ιστορία μόνο για να καταπνίξουν την πορεία του λαού προς την λαϊκή κυριαρχία? Η Δημοκρατία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε (μόνο) στον Άρειο Πάγο. Η Δημοκρατία είναι υπόθεση όλων.
Επίλογος
Οι προτάσεις του δεν δείχνουν μόνο άγνοια αλλά είναι και ανιστόρητες. Μόνο από κάποιον που έχει μαύρα μεσάνυχτα από ελληνική πολιτική ιστορία και που αγνοεί τις διώξεις κατά των δημοκρατικών κομμάτων μπορεί να εκφέρονται. Το μόνο που πρέπει να είναι σε εγρήγορση είναι το δημοκρατικό φρόνημα του λαού κι όχι κάποιο ανώτατο δικαστήριο για να παρέμβει στην λειτουργία των κομμάτων.
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι ο Κασσελάκης είναι χουντικός ή υποστηρικτής της χούντας. Κάθε άλλο. Δεν αμφισβητείται η προσήλωσή του στους δημοκρατικούς θεσμούς. Δείχνουν όμως ότι η πολιτική απαιτεί σοβαρότητα και επεξεργασμένες προτάσεις. Το ίδιο κακό κάνει και στην υπόθεση των γυναικοκτονιών η ευκολία με την οποία αναφέρεται στην ανάγκη για την "εδώ και τώρα νομική αναγνώριση του όρου γυναικοκτονία" χωρίς να έχει επεξεργασμένες προτάσεις να παρουσιάσει. Ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.
Ακολουθήστε μας στο BlueSky, στο mastodon, στο twitter και στο Facebook
